Хандмаа.Б
khandmaa@montsame.gov.mn
2025-11-04 10:51:19
Хэчнээн ба хичнээн
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Ийнхүү хоёр янзаар бичсээр ирсэн энэ үгийг “хэчнээн” гэж бичихээр журамлажээ. Учир нь, монгол хэлэнд "хэд, хэзээ, хэн" гэх мэтээр асуух төлөөний үгс “хэ” язгууртай байдаг.  Тиймээс “хэд” хэмээх үндсээс үүссэн учраас “хичнээн” гэж бичиж болохгүй юм.
1611 өдөр
Хөгжилд хөтөлсөн ган зам
                                       -“Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн 72 жилийн ойд-              
1612 өдөр
УБТЗ-ын дарга Д.Жигжиднямаа Монгол Улсын гавьяат тээвэрчин цол хүртэв
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Төмөр замын салбараас өчигдөр хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тээвэрчид төрсөн. Төрдөө хөдөлмөр зүтгэлээ үнэлүүлсэн тэдгээр эрхмийн дотор УБТЗ-ын дарга Д.Жигжиднямаа байв. Тэрбээр Монгол Улсын гавьяат тээвэрчин цолоор шагнагдсан юм.
1612 өдөр
Г.Ганболд: Тээврийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Хятадын төмөр замтай идэвхтэй хамтран ажиллана
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. УБТЗ-ын Тээвэрлэлт, хөдөлгөөн хариуцсан орлогч дарга Г.Ганболд Дорнод Сибирийн төмөр замын "Восточно Сибирский путь" сонины №53-т өгсөн ярилцлагыг толилуулж байна. 
1637 өдөр
Траяан Христеа: Европын кино наадмыг 10 дугаар сард нэг сарын турш зохион байгуулна
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Европын өдрийг тохиолдуулан Европын Холбооноос Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд ноён Траяан Лауренцю Христеатай ярилцлаа. 
1639 өдөр
Хүн бүрд ба үнэ цэн
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Энэ удаад олон нийтийн дунд янз янзаар бичиж буй хоёр үгийг ямар зарчмаар журамласныг танилцуулъя.
1642 өдөр
Цасан шуурганы улмаас саатсан галт тэрэгний хөдөлгөөнийг яаралтай сэргээлээ
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Өчигдөр буюу энэ сарын 6-ны шөнө Чойр хэсэглэлийн Наран Элгэн-Айраг өртөө хооронд их хэмжээний цас орж, салхи 37 м/сек хүртэл хүчтэй шуурсны улмаас төмөр зам цасанд дарагдаж галт тэрэгний хөдөлгөөн түр зогсоход хүрчээ.
1642 өдөр
Яагаад "цээж бичиг" гэдэг вэ?
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Ярианы хэлэнд “цээж”, “чээж” гэж хоёр янзаар дууддаг энэ үгийг “цээж” гэж бичихээр журамласан. Монгол Улсад буй дөрвөн гол аман аялгууны нэг ойрд аялгуунд “чээж” гэж ярьдаг ч, утга зохиолын хэлний суурь халх аман аялгуунд “цээж” гэж зонхилон хэлдэг зүй тогтлыг харгалзан ийнхүү тогтжээ.
1650 өдөр
Дэгдээхий биш, дэгдээхэй болох нь
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. "Дэгдээхий" биш, "дэгдээхэй" гэж бичихээр журамласны учрыг энэ удаад толилуулж байна.
1650 өдөр
Шавьжийг "шавж" болгон өөрчилсөн үү?
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. “Шавьж” гэж буруу бичиж хэвшсэн энэ үгийг “шавж” хэмээн бичихээр журамласанд олон хүн дургүйцэж, кирилл бичгийн дүрмийг өөрчиллөө гэж шүүмжилсэн. Гэтэл бүр эрт буюу Б.Осор, Ц.Дамдинсүрэн нарын 1983 онд гаргасан “Монгол үсгийн дүрмийн толь”-д “шавж” гэж бичсэн байдаг байна.
1658 өдөр
УБТЗ анх удаа 7500 тонн жинтэй галт тэргийг туршилтаар аялуулав
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. УБТЗ анх удаа 7500 тонн жинтэй, 80 вагон ачаатай галт тэргийг Сэлэнгэ аймгийн Цагаан хаалга өртөөнөөс Дорноговь аймгийн Замын Үүд өртөө хүртэл туршилтаар аялууллаа. Уг галт тэрэг нь 36 цаг аялж Замын Үүд өртөөнд очих юм. 
1659 өдөр
Бөжин ба Бүжин
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. “Бүжин, бөжин” гэж хоёр янзаар бичиж ирсэн энэ үгийг "бөжин" хэмээн журамласан нь “бүжиг бүждэг” амьтан биш, “бөнжийж бөндийсөн, бөөцгөр бөөрөнхий” гэх өхөөрдөх өнгө аястай дүрслэх үгээс үүссэн гэж үзсэнтэй холбоотой аж.  
1666 өдөр
Гараг уу, гариг уу?
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Энэ удаад “Монгол хэлний зөв бичих дүрмийн журамласан толь”-д “гараг, гариг” хэмээх үгсийг ямар зарчмаар журамласныг танилцуулж байна.
1674 өдөр
“Өвгөн дэр мод” мэт хат суусан эгэл төмөр замчин
Улаанбаатар. /МОНЦАМЭ/. УБТЗ-ын Замын аж ахуйн албанд “Өвгөн дэр мод” мэт хатаагдаж, ажлын хүндийг үүрэх сэтгэлийн тэнхээтэй, үүрэг хүлээж итгэл дааж хатуужсан мастерууд үеийн үед олон байлаа. Энэ уламжлал өдгөө ч үргэлжилж, тэд замчдаа өнгөлсөөр явна. Тэдний нэг бол Замын II ангийн X хэсгийн мастер, Замын мэргэжлийн хошой аварга Т.Буянтогтох юм.
1677 өдөр
Газар хөдлөлтийн дараа төмөр замын суурь бүтцэд шуурхай үзлэг хийжээ
 Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Монгол Улсын Засгийн газрын 2017 оны 67 тоот тогтоолоор жил бүрийн гуравдугаар сарын дөрөв дэх долоо хоногийн лхагва гаргийг “Газар хөдлөлтийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, таниулах өдөр” болгон тэмдэглэх болсон. Өнөө жилийн хувьд энэ өдөр гуравдугаар сарын 25-нд тохиож, улсын хэмжээнд өргөн цар хүрээтэй ажил зохион байгуулахаар төлөвлөсөн. Гэтэл “бэлэн байдал”-ыг шалгах мэт гуравдугаар сарын 24-ний 22.46 цагт Говьсүмбэр аймгийн Баянтал сумын төвөөс 16 км зайд 5.5 магнитутын хүчтэй газар хөдөлж чичирхийлэл нь нийслэлд хүртэл мэдрэгдсэн. Уг газар хөдлөлт нь төмөр зам дагуу бүс нутагт болсон тул замын суурь бүтцийн хэвийн байдал, галт тэрэгний хөдөлгөөний аюулгүй байдалд нөлөөлсөн эсэхийг УБТЗ-ын Замын III ангийн дарга Б.Ариунболдоос тодруулсан юм.
1678 өдөр
Хүннү нарын хөрөг Ноён уулаас л олджээ
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Энэ нь одоогоор, хүннү хүний дүр байж магадгүй цорын ганц эх сурвалж болдгоороо хосгүй үнэ цэнтэй юм.
1714 өдөр
Айраг өртөөнд вагон замаас гарсан асуудлыг шалгаж байна
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Дорноговь аймгийн Айраг өртөөнд вагон замаас гарсан асуудлын тухай УБТЗ-аас тодрууллаа.   
1722 өдөр
Монголоос нүүрс ачсан галт тэрэг анх удаа Хятадын далайн боомтод очлоо
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Монгол Улсаас  нүүрс ачсан галт тэрэг анх удаа Хятадын Цайфэйдянь далайн боомтод очсон талаар Хятадын CCTV агентлаг энэ сарын 4-ний өдөр мэдээлжээ.
1733 өдөр
Манайхан удам дамжсан төмөр замчид
 Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Энэ удаа төмөр замчин мэргэжлийг удам дамжуулан өвлөж яваа нэгэн өнөр бүлийг танилцуулж байна.
1734 өдөр
Г.Ганболд: УБТЗ-ын хувьд энэ он минут, секундтэй уралдсан жил болно
Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. УБТЗ-ын Тээвэрлэлт, хөдөлгөөн хариуцсан орлогч дарга Г.Ганболдтой ярилцлаа.
1735 өдөр
БНСУ-д амьдарч буй иргэд “ХУРДАН” цэгээс төрийн 451 үйлчилгээ авч байна 21 минут
Перу Мексиктэй дипломат харилцаагаа тасалжээ 23 минут
ФИФПро энэ оны бэлгэдлийн шигшээ багийг танилцуулжээ 41 минут
БНСУ, АНУ-ын Батлан хамгаалахын сайд нар цэрэггүй бүсэд очжээ 42 минут
Монголын тамирчид Азийн залуучуудын паралимпын наадамд оролцоно 1 цаг
ТӨВ: И-спорт, илтгэх урлагийн тэмцээнд 129 хүүхэд оролцлоо 1 цаг
ТОДРУУЛГА: “COP17” бага хурлын дэд бүтэц, гадна инженерийн шугам сүлжээний ажлын гүйцэтгэл 75 хувьтай байна 1 цаг
Жүдочид мастерсын ДАШТ-ий эхний өдөр таван медаль хүртлээ 1 цаг
СЭЛЭНГЭ: “Өргөн Сэлэнгэ” дуу 53 дахь жилдээ дуулагдаж байна 1 цаг
Ухаалаг авто зогсоолыг нийтийн эзэмшлийн 50 байршилд барина 1 цаг
Улаанбаатараас Сингапурын чиглэлд өнөөдрөөс шууд нислэг үйлдэж эхэллээ 1 цаг
ДОРНОГОВЬ: Нийт 29.5 мянган га газрыг усжуулах боломж бүрдэж байна 1 цаг
Дүүжин замын тээвэр төслийн орц гарц байрлах хэсгийг чөлөөлнө 2 цаг
ӨМНӨГОВЬ: Сүү, тараг хөтөлбөрөөр хүүхдийн дархлаа, өсөлт хөгжлийг дэмжинэ 2 цаг
Ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун, дулаахан байна 2 цаг
ӨНӨӨДӨР: "Анагаагч эх дэлхий" олон улсын үзэсгэлэн гарч байна 3 цаг
Багш нарын ажил хаялт зогсож, сургалт хэвийн үргэлжлэхээр болов 16 цаг
Сансарт барих анхны дата төвд Нвидиагийн чипийг ашиглана 17 цаг
ДАРХАН-УУЛ: Гурван улсын хүүхдийн урлагийн их наадамд амжилттай оролцлоо 17 цаг
ЗАВХАН: Сүүлийн гурван жилд бор гөрөөс 20-23 бодгалиар нэмэгджээ 17 цаг
ОРХОН: Ил задгай талбайд зөвшөөрөлгүй мах худалдах зөрчил их гарч байна 17 цаг
ТӨВ: И-спорт, илтгэх урлагийн тэмцээнд 129 хүүхэд оролцов 17 цаг
УВС: Цогцолбор 1 дүгээр сургуулийн шинэ байрыг энэ оны сүүлчээр ашиглалтад оруулна 17 цаг
Афганистанд газар хөдөлсний улмаас 20 хүн амиа алджээ 17 цаг
Youtube
Монгол Улсад цэвэр технологи, инновацийн бизнесийг дэмжих хөтөлбөр нээлтээ хийлээ 17 цаг
ХӨВСГӨЛ: Иж бүрэн тоноглосон түргэн тусламжийн машин хүлээлгэн өглөө 18 цаг
БАЯНХОНГОР: Дотоод удирдлагын систем ашиглалтын талаарх мэдлэгийг дээшлүүлэв 18 цаг
Жендэрийн хариуцлагатай бодлого, төлөвлөлт, бодит үйл хэрэг рүү шилжихэд анхаарах хэрэгтэйг онцлов 18 цаг
ХӨВСГӨЛ: Нэгдсэн эмнэлгийн гаднах авто зогсоолыг шинэчиллээ 18 цаг
“Цагаан алт-2025” хөдөлгөөний хэрэгжилт, цаашдын зорилт, гарц шийдлийн талаар хэлэлцэв 18 цаг
Ардын зураач Г.Одонгийн “Ажлын дараа” үзэсгэлэнг нээлээ 18 цаг
О.Пүрэвдорж: Дулааны станцыг ашиглалтад оруулсан ч хуучин суурьшлын бүсийг л дулаанаар хангана 18 цаг
Ким Жөн Унтай хэлэлцээ хийхэд бэлэн гэдгээ Японы Ерөнхий сайд мэдэгджээ 18 цаг
“Хог шатааж эрчим хүч гаргах үйлдвэр” ашиглалтад орсноор 2300 өрхийг цахилгаанаар хангана 18 цаг
Цэвэр технологи, инновацын бизнесийг дэмжих хөтөлбөрийг эхлүүллээ 19 цаг
СҮХБААТАР: "Хүүхэд бүрд сүү" хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэллээ 19 цаг
УИХ-ын гишүүд дундаж цалингийн хэмжээгээр цалинждаг болох хэрэгтэй гэсэн байр суурь илэрхийлэв 19 цаг
“Silk Way Star” тэмцээний долоодугаар шатанд Ж.Мишээл, Я.Азиз нар тэргүүлжээ 19 цаг
Я.Синнер дэлхийн чансааг тэргүүлж эхэллээ 19 цаг
ЗАВХАН: Морин хуурын сонгодог тоглолтыг хоёр дахь жилдээ толилууллаа 19 цаг
Г.Одон судалбар, судалгааны зураглал зурж сурах нь чухал болохыг онцгойлон зөвлөж байжээ 20 цаг
Танзанид эсэргүүцлийн ажиллагааны үеэр олон зуун хүн амиа алджээ 20 цаг
"Доншен газрын тос" ХХК жилд 10-60 мянган тонн газрын тос олборлож байна 20 цаг
УИХ-ын гишүүн Ж.Баярмаа Монгол Улс дахь АНУ-ын ЭСЯ-ны төлөөлөлтэй уулзав 20 цаг
СЭЛЭНГЭ: Аймгийн хөгжлийн үндсэн чиглэлийн талаар хэлэлцүүлэг зохион байгуулж байна 20 цаг
ОРХОН: Спортын 45 дугаар спартакиадын аваргууд тодорлоо 21 цаг
Багш нарын цалинг 11 дүгээр сарын нэгнээс 2.8 сая төгрөгт хүргэх нь зүйтэй гэж үзжээ 21 цаг
УВС: Аймгийн нийт нутгаар зудын эрсдэл их байх төлөв гарчээ 21 цаг
БАЯНХОНГОР: “Иргэдээ сонсож, шийдье” нээлттэй өдөрлөг энэ долоо хоногийг дуустал үргэлжилнэ 21 цаг
Э.Кипчоге долоон тивийн долоон марафонд гүйнэ 21 цаг
СҮХБААТАР: Гадаад паспортыг сумандаа захиалах, хүлээн авах боломжтой боллоо 21 цаг
ДАРХАН-УУЛ: Түүх, соёлын хөдлөх дурсгалын тооллого 21.87 хувьтай үргэлжилж байна 21 цаг
Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг 2027 онд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж байна 21 цаг
СЭЛЭНГЭ: Сүхбаатар хот газар зүйн өвөрмөц байрлалтайгаараа онцлогтой 22 цаг
Таван өдрийн айлчлал - татварыг бууруулсан гэрээнүүд 22 цаг
АРХАНГАЙ: МАА-н өвөлжилтийн бэлтгэл ажилд урьдчилсан байдлаар 548.9 сая төгрөг зарцуулаад байна 22 цаг
Д.Трамп Нигерид цэргийн ажиллагаа явуулахыг үгүйсгэсэнгүй 22 цаг
Ш. Номин-Эрдэнэ: Биелгээ бол монгол хүний бие, сүнс, ухамсрын нэгдэл юм 22 цаг
Туул усан цогцолбор бий болсноор жилд 100 сая шоо метр ус хуримтлуулна 22 цаг
Монгол Улс олон улсын аялал жуулчлалын үзэсгэлэнд оролцоно 22 цаг
АРХАНГАЙ: Бэлчээрийн талбайн 8.8 хувийг отрын бэлчээр болгож, тусгай хэрэгцээнд авчээ 22 цаг
Мальдивт залуу үеийнхнийг тамхи татахыг хоригложээ 22 цаг
АНУ-ын их, дээд сургуульд 200 оюутан сургах талаар санал солилцов 23 цаг
БУЛГАН: "Миний Булганы алтан намар-2025" үзэсгэлэн худалдааны шилдгүүдийг шалгарууллаа 23 цаг
Буудлагын ДАШТ-д Монголоос 11 тамирчин оролцоно 23 цаг
Чингис хааны мэндэлсэн өдөр болон Улс тунхагласны ой, “Алтан цом”-ын барилдаантай арваннэгдүгээр сар 24 цаг
ӨМНӨГОВЬ: Хонгорын голд хөв цөөрөм, дуслын усалгааны систем шинээр байгууллаа 24 цаг
Өвлийн саруудын цаг агаарын ерөнхий төлөв 24 цаг
Афганистанд хүчтэй газар хөдөлжээ 1 өдөр
ДОРНОГОВЬ: Гэрэл зураг, яруу найраг хосолсон уран бүтээлийн үзэсгэлэн дэлгэв 1 өдөр
ОРХОН: Ил задгай талбайд зөвшөөрөлгүй мах худалдах зөрчил их гарч байна 17 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: Сумдад хоёр тарифт электрон тоолуурыг суурилуулж байна 5 өдөр
Ч.Энхцэцэг: Үндэсний бичиг маань мэдлэг, гоо зүй, ёс заншил, соёл зэрэг салаа мөчир болон судлагддаг шидтэй бичиг 5 өдөр
Нам даралтын зуухтай айлуудад хорооны Засаг даргын тодорхойлолтоор түлш нэмж олгоно 5 өдөр
Ш.Эгшиг: Цайны зам монголчуудын уламжлалт соёлд нөлөөлсөн 4 өдөр
“Цагаан алт” хөтөлбөрийн үр дүнд анх удаа түүхий эдийн 50 хувийг дотоодын үйлдвэрлэгчид бэлтгэжээ 4 өдөр
О.Пүрэвдорж: Дулааны станцыг ашиглалтад оруулсан ч хуучин суурьшлын бүсийг л дулаанаар хангана 18 цаг
Ерөнхий сайд Г.Занданшатар УИХ-ын “Асуулгын цаг”-т дундаж давхаргыг дэмжих бодлогоо танилцууллаа 4 өдөр
S&P агентлаг Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг нэг түвшин ахиулж "BB-, тогтвортой” хэмээн зарлалаа 5 өдөр
Цахилгаан авто машиныг цэнэглэдэг замыг ашиглалтад оруулжээ 4 өдөр
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Б.Жигжиджавын гудамж-8, Индекс-15160, Ш/х-1514, info@montsame.gov.mn
Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлаг ©2025