Адъяахүү.Б
adiyakhuu@montsame.mn
2025-11-05 10:33:52
Орчлон ертөнцтэй нас чацуу хамгийн алсын одыг нээжээ
13 тэрбум орчим гэрлийн жил – энэ бол хүний ой ухаанд төсөөлөгдөхөөргүй их холын зай, хэт хурц нүдтэй “Хаббл” дуран авайны хувьд ч гэсэн хараа цуцам уудам орон зай юм. Өөртөө олон сая оддыг агуулдаг асар том галактикуудыг л олж харах чадвартай Хабблын оптик дуран орчлон ертөнцийн хязгаарт орших Эрендел (Earendel) гэдэг эртний одыг илрүүлж чадсан нь одон орон судлалын шинжлэх ухаанд дуулиан тарилаа. Харьцангуйн онолд дахь физикийн үзэгдлийг судалсны үндсэн дээр одон орончид ийм том нээлтийг хийжээ.  
1307 өдөр
Ногоон гэрэл - мигренийг эмчлэх ирээдүйтэй арга
Толгой таллаж өвдөх эмгэгээр /мигрень/ шаналж буй хүмүүсийн хувьд Америкийн эрдэмтдийн санал болгож байгаа эмчилгээний шинэ арга ихээхэн найдвар төрүүлж байна. Аризона муж улсын их сургуулийн анагаах ухааны коллежид хийсэн клиник туршилтын явцад, ногоон өнгийн гэрлийг байнга цацруулснаар толгойн архаг өвдөлтийн давтамж, эрчмийг бууруулах боломжтой гэдгийг баталсан байна.
1308 өдөр
Путиний зарлиг ба хийн төлбөрийг хийх хувилбарууд
ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин “найрсаг бус улсууд”-ад нийлүүлж буй Оросын байгалийн хийн төлбөрийг рублиэр хийх тухай өнгөрсөн долоо хоногт мэдэгдэж байсан бол пүрэв гарагт энэ тухай зарлигт гарын үсэг зурлаа. Ингэснээр шинэ журам 4 дүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн ба үүний дагуу Барууны орнууд Оросын банкуудад рублийн данс нээж, худалдан авсан хийнийхээ үнийг төлөх ёстой.
1314 өдөр
Их ногоон хэрэм буюу Африк тивийн ирээдүй
Өнөө цагт уур амьсгалын өөрчлөлт, хүний буруутай үйл ажиллагааны улмаас үүссэн цөлжилтийн асуудлыг шийдэх боломжтой гэдгийг харуулж буй төсөл бол “Африкийн Их ногоон хэрэм” юм. Элэгдэлд орж доройтсон газрын хөрсийг сэргээх, дэлхийн хамгийн ядуу буурай бүс нутгуудын нэг болох Сахельд амьдардаг олон сая хүний амьдралын чанарыг сайжруулах нь энэхүү геоинженерийн аварга том төслийн гол зорилго болой.
1315 өдөр
10 тэрбум модны цунами - ажилгүйдлийг арилгах арга зам
Сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд коронавирусний цар тахал нийгэм-эдийн засгийн олон салбарыг хүндрэлд оруулсан хэдий ч байгаль орчноо сэргээхийн тулд мод тарих шинэ санаачилгууд эрчээ алдсангүй, дэлхий даяар 1 их наяд ширхэг мод тарих хөдөлгөөнд олон орны хүмүүс идэвхтэй оролцож байна. Уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсоохын тулд мод тарих нь зүйтэй гэсэн энгийн үнэнийг дэлхий даяараа хүлээн зөвшөөрчээ. Дээрх санаачилга хөдөлгөөнүүдийн нэг бол Пакистанд хэрэгжүүлж буй 10 тэрбум модны цунами /10 Billion Tree Tsunami/ гэдэг өвөрмөц содон нэртэй хөтөлбөр юм.
1317 өдөр
Саудын Араб: Цөлийг баянбүрд болгох “ногоон санаачилга”
Ихэнх хүмүүс бодохдоо, Саудын Араб, Ойрхи Дорнод бол бүхэлдээ аагим халуун наранд халж улайссан аварга том цөл, хязгааргүй үргэлжлэх элсэн манхнууд гэж төсөөлцгөөдөг. Харин ойрын 10 жилийн дотор ийм ойлголт үеэ өнгөрөөж, дурсамж болон үлдэх нь. Саудын Арабын эрх баригчид асар том амбицтай төлөвлөгөө боловсруулж, түүнийгээ хэрэгжүүлснээр олон зуу, мянган км үргэлжлэх их цөлд цэцэрлэгт хүрээлэнгүүд, тариалангийн талбайнуудыг бий болгох гэж байна.
1318 өдөр
Орос-Украин: Хэлэлцээний явц, хэлэлцээр байгуулагдах магадлал
Орос, Украины төлөөлөгчдийн уулзалт даваа гарагт бүтэн цаг хагас үргэлжилсний дараа ажлын хэсгүүд асуудлуудыг хэлэлцлээ. Хэлэлцээ ямар үр дүнд хүрсэн бэ, мэдэгдэхүйц ахиц дэвшил гарсан уу, довтолж буй Орос ба хамгаалж буй Украин хоёр бие биенээсээ чухам юуг шаардаж байна вэ? Талуудын мэдэгдэлд үндэслэн дүгнэлт хийх нь тун ярвигтай бөгөөд эдгээр мэдэгдэл нь мэдээллийн дайны нэг хэсэг мэт харагдаж байна. Ийм учраас ВВС агентлагийн тоймч тухайн хэлэлцээний явцын талаарх хөндлөнгийн дүгнэлтээ танилцуулжээ.  
1322 өдөр
Төвийг сахисан Украин ба Швед, Австрийн загвар
Гал зогсоох асуудлаарх Орос-Украины хэлэлцээний явцад Украин улсыг Австри, Шведийн загвараар цэрэггүйжүүлсэн, төвийг сахисан статустай улс болгох тухай асуудлыг хэлэлцсэн гэдгийг ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн хэвлэлийн төлөөлөгч Дмитрий Песков баталлаа. Тэрбээр “ийм хувилбарыг зөвшилцөлд хүрэх арга зам хэмээн үзэж болно” гэж хэлсэн боловч нарийн ширийн зүйлүүдийн талаар ярьсангүй. 
1323 өдөр
Халуун цөмийн АЦС барих боломжтой гэдгийг физикчид баталлаа
Оксфорд хот орчимд байрлах JET лабораторид ажилладаг Европын эрдэмтэд "цэвэр эрчим хүчний шавхагдашгүй эх үүсвэр болох халуун цөмийн цахилгаан станцыг барих боломжтой" гэдгийг анх удаа туршилтаар баталсан нь шинжлэх ухааны салбар дахь хамгийн сүүлийн үеийн шуугиан тарьсан мэдээлэл боллоо.
1342 өдөр
Оросыг SWIFT-ээс салгасны үр дагавар, сүлжээг орлох хувилбарууд
1342 өдөр
JB Press: Нефтийн үнэ 147 долларт хүрнэ
Японы эдийн засгийн тагнуулын албаны дарга асан, засгийн газрын Бодлогын судалгааны хүрээлэнгийн ерөнхий шинжээч Казүхико Фүжи-гийн үзэж байгаагаар, үүсээд буй геополитикийн эрсдэлүүд нь нефтийн үнийг эрс өсгөх болно. Сүүлийн үед Казахстан, Саудын Арабад болсон таагүй үйл явдлуудын нөлөөгөөр нефтийн үнэ тун удахгүй 147 долларт хүрнэ хэмээн Японы шинжээч таамаглажээ.
1377 өдөр
Давос-2022: Цар тахал ба бусад эрсдэл
Жил бүрийн эхээр болдог дэлхийн хэмжээний хамгийн гол үйл явдал - Давосын Эдийн засгийн чуулга уулзалт /ДЭЗФ/ коронавирусний омикрон хувилбар тархсаны улмаас өнгөрсөн долоо хоногт онлайн хэлбэрээр явагдлаа. Форумын зорилго нь дэлхий нийтийн өмнө тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд улс төр, эдийн засгийн салбарт шийдвэр гаргагч нөлөө бүхий хүмүүсийг Давост урьж ирүүлэн, учирч буй саад бэрхшээл, эрсдэлүүд ба нээгдэж буй боломжуудыг хэлэлцэх явдал юм. Тодруулж хэлбэл, ДЭЗФ бол дэлхийн санхүү-бизнесийн салбарын бодит нөхцөл байдлыг тольдож, цаашдынх нь чиг хандлагыг тодорхойлоход тустай нэг ёсны барометр мөн.
1379 өдөр
А.Усманов: Удоканы төсөл цэвэр технологийн хөгжлийг дэмжинэ
Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс хүн төрөлхтнийг аврах учиртай ирээдүйн “нүүрстөрөгчгүй эдийн засаг”-ийг бий болгоход зэс гэдэг металл маш чухал үүрэгтэй бөгөөд удахгүй зах зээл дэх хамгийн ховор түүхий эдүүдийн нэг болох төлөвтэй байна. Энэ тухай Оросын тэрбумтан, USM холдинг компанийн эзэн Алишер Усманов-ын бичсэн сонирхолтой өгүүлэл Дэлхийн Эдийн засгийн форумын цахим хуудсанд нийтлэгджээ. Тэрбээр өөрийнх нь эзэмшлийн компани Оросын Чита муж дахь зэсийн үлэмж нөөцтэй Удоканы ордыг экологид ээлтэй байдлаар ашиглах төслийг хэрхэн хэрэгжүүлж байгаа талаар бичсэн байна. 
1384 өдөр
Орос-НАТО: Мухардсан хэлэлцээ ба Европт дайн дэгдэх магадлал
Женев хотноо хэдхэн хоногийн өмнө болсон ОХУ-АНУ-ын хэлэлцээнд Оросын төлөөлөгчдийг тэргүүлэн оролцсон Гадаад хэргийн орлогч сайд С.Рябков мэдэгдэхдээ “Вашингтон болон түүний холбоотнууд аюулгүй байдлын асуудлаар бидний тавьсан үндсэн саналуудыг хүлээж аваагүй учраас дахин уулзалт хийх шалтгаан үндэслэл алга” гэлээ. Энэ мэдэгдлийн дараа евротой харьцах рублийн ханш 50 гаруй копейкоор, Москвагийн биржийн индекс 2 хувиар тус тус унасан байна.
1390 өдөр
Умардын гипер пуужингууд олон улсыг түгшээх шалтгаан
Дуунаас хэт хурдан пуужингийн гуравдахь удаагийн туршилтыг амжилттай хийсэн тухайгаа Умард Солонгосын эрх баригчид зарлан мэдэгдлээ. Тус улсын төрийн мэдлийн КСNА агентлагийн мэдээлснээр, уг пуужин 1000 км-ийн зайд байрлуулсан байг оновчтой устгасан байна. Пуужин турших явцыг тус улсын удирдагч Ким Жөн Ун өөрийн биеэр хүрэлцэн ирж ажиглажээ. 
1392 өдөр
В. Путин: “Дэмий хоосон яриа бус бодит үр дүн хэрэгтэй”
ОХУ ба АНУ-ын төрийн тэргүүн нар пүрэв гарагийн орой цаг орчмын турш утсаар ярилцлаа. Цагаан ордноос мэдээлснийг үзвэл, хэрвээ Оросын тал түрэмгийлэл үйлдвэл тус улсын эсрэг хатуу хориг арга хэмжээ авч, Украинд үзүүлж буй тусламжаа нэмэгдүүлнэ гэж Америкийн Ерөнхийлөгч Ж.Байден Оросын удирдагч Путиныг дахин сүрдүүлсэн байна.
1405 өдөр
Нүүрсний үнийн өсөлт ба ногоон эрчим хүчний ирээдүй
Нүүрсний хэрэглээ дахиад сэргэж эхэллээ. Дэлхийн дулаарлын эсрэг тэмцэхийн тулд хийн хаягдлаа бууруулна гэж бүх улс орон амласан боловч хүлэмжийн хий ялгаруулдаг гол эх үүсвэр, хамгийн бохир түлш хэмээн ад үзэгддэг нүүрсний эрэлт хэрэгцээ эрчим хүчний салбарт эрс нэмэгдэж байна. Гэхдээ бүх зүйл таагүй тал руугаа эргэлээ гэж дүгнэж болохгүй. Нүүрсний хэрэглээ өссөн нь ногоон эрчим хүчинд ч сайнаар нөлөөлж магадгүй юм.
1406 өдөр
Каддафигүй Ливи орон 10 жилийн дараа – Дайн уу, эсвэл ардчилал уу?
Одоогоос яг 10 жилийн өмнө “Арабын хавар” хэмээх хувьсгалын давалгаанд хумигдан орсон ливичүүд улс орныг нь 40 гаруй жил удирдсан Муаммар Каддафийг түлхэн унагаж, амийг нь хөнөөсөн билээ. НАТО-гийн жадны үзүүрээр хийсэн хувьсгал өдгөө гадаадын хөлсний цэргүүдийн оролцоотой иргэний дайн болж хувирлаа. Энэ үед ливичүүд түүхэндээ анх удаа ерөнхийлөгчийн сонгууль явуулж, бие даан оршин тогтнож чадах уу гэсэн сорилтонд орохоор болов. Гэвч Ливи орон шалгалтанд унаж, сонгууль хугацаандаа болсонгүй.
1412 өдөр
Ерөнхийлөгчийн айлчлалаар хэлэлцсэн эдийн засгийн асуудлууд
Энэ оны хувьд Монгол Улсын гадаад харилцаанд өрнөсөн хамгийн чухал үйл явдал бол Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн ОХУ-д хийсэн айлчлал байлаа.  Хоёр улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 100 жилийн ойд зориулсан арга хэмжээ, үйл явдлууд бүтэн жилийн турш үргэлжилсээр Монгол Улсын төрийн тэргүүний айлчлалаар өндөрлөж байна.
1413 өдөр
Мухардалд орсон хэлэлцээ ба Ойрхи Дорнодын хямрал хурцдах магадлал
Ираны цөмийн хэлэлцээрийг сэргээх асуудлаар хийж буй хэлэлцээ тодорхой үр дүнд хүрэх эсэх нь эргэлзээтэй болж, мухардалд орсон тухай барууны хэвлэлүүдэд бичээд эхэлжээ. The Wall Street Journal сонинд дурдсанаар, Ираны шинэ ерөнхийлөгч Ибрахим Раиси-гийн томилсон хэлэлцээний баг байр сууриа гэнэт өөрчилж, “АНУ хэлэлцээрийг сэргээхийн тулд урьтал алхам болгож хориг арга хэмжээнүүдээ цуцлах ёстой” гэсэн шаардлагыг тавьсан байна.
1416 өдөр
Хүүхэд төрүүлэх нь багасжээ 9 минут
Криптовалютын биржүүд 473 мянган арилжаачны гүйлгээг хаажээ 13 минут
ТӨВ: “Алтан намар-2025” үзэсгэлэн худалдаанд 252 иргэн аж ахуй нэгж оролцож байна 17 минут
“Хасын хүлэгүүд” Солонгосын аварга “Эл Жи Сэйкерс”-тэй өнөөдөр тоглоно 18 минут
Д.Бекхэмд "Хүлэг баатар" цол хүртээжээ 35 минут
ОРХОН: “Идэвхтэй залуучууд” сарын аяны туг байгууллага бүрээр аялна 40 минут
Нийгэмд суурилсан донтох эмгэгийн чиглэлээр хамтран ажиллана 1 цаг
“Белавиа” компанид тавьсан хоригийг цуцалжээ 1 цаг
ПСЖ, "Реал" багууд дөрөвдүгээр тойрогт хожигджээ 1 цаг
"Оюу толгой"-н зээлийн хүүг хянах хэлэлцээ зөвшилцөлд хүрэхгүй бол хугацааг сунгана 1 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: Чандмань суманд цахилгааны хоёр тарифт тоолуурын шинэчлэл хийнэ 1 цаг
Бугат сумын нутагт 3.7 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв 1 цаг
Эмч нар энэ сарын 13-наас ажил хаяна 1 цаг
Нийслэлийн есөн байршилд үерийн хамгаалалтын далан барина 2 цаг
COP17-ын бэлтгэл ажлыг хангуулах тухай тогтоолын төслийг хэлэлцэнэ 2 цаг
Ирэх онд 78.5 км урт дугуйн зам барих зураг төслийг боловсруулжээ 2 цаг
Монгол-Алтай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Увс нуурын хотгороор цас орно 2 цаг
ӨВӨРХАНГАЙ: Он дамжсан барилгуудыг энэ онд багтаан дуусгах шаардлага тавьж байна 3 цаг
ӨНӨӨДӨР: "Эрүүл мэндийн хөгжилд сэтгүүлчдийн оролцоо" сургалт болно 3 цаг
АРХАНГАЙ: Нийтийн бүжгийн аймгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг анх удаа зохион байгууллаа 11 цаг
ДОРНОД: Мал, амьтны гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх ажил 80 хувьтай үргэлжилж байна 14 цаг
ЗАВХАН: Малын ноос бол амьд түүхий эд 14 цаг
ТӨВ: Энэ жил 127.6 мянган тонн ургац хураан авчээ 14 цаг
ТӨВ: Бүтээгдэхүүний нэр төрөл нэмэгдэж, сав, баглаа боодол сайжирчээ 14 цаг
Умард Солонгосын парламентын дарга асан Ким Ён Нам таалал төгсжээ 14 цаг
Монгол Улс, Азийн хөгжлийн банк хоорондын “Санхүүжилтийн ерөнхий хөтөлбөр”-т гарын үсэг зурав 16 цаг
СҮХБААТАР: Тэжээвэр амьтны үржил хаах хагалгааг хийж байна 16 цаг
“Өсөлттэй Өмнөговь” хөтөлбөрийн хүрээнд 23 дэд хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байна 17 цаг
СЭЛЭНГЭ: Энэ сарын 7-ноос цас орж шуурна 17 цаг
Монгол, Герман Улсын батлан хамгаалах хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ 17 цаг
Казахстан Улсад ажилласан хугацаагаа тооцуулах хуулийн төслийг дэмжлээ 17 цаг
Уламжлалт харвааны дэлхийн цомоос Б.Ганзориг хос алтан медаль хүртлээ 17 цаг
COP17 бага хурлын бэлтгэл ажлын явцтай танилцлаа 17 цаг
Дэлхийн анхны нисдэг машины үйлдвэр ажиллаж эхэлжээ 17 цаг
ГОВЬ-АЛТАЙ: Мотоциклийн хөдөлгөөнийг түр хугацаагаар хязгаарлалаа 18 цаг
М.Мишустинийг Ши Жиньпин хүлээн авч уулзжээ 18 цаг
Нислэгийн хөдөлгөөний удирдагчид мэргэжлийн өндөр ур чадвар гаргаж ажиллажээ 18 цаг
СҮХБААТАР: Зүүн бүс нутгийнхан Япон Улсын Хокүрикү бүстэй танилцав 18 цаг
ЗАВХАН: Түүх, соёлын хөдлөх дурсгалт зүйлийн тооллогод 15 мянга гаруй үзмэр хамруулна 18 цаг
УВС: “Ойрад” театрын өвөл цагийн үзвэрийн нээлтийн тоглолтууд болж байна 19 цаг
ОРХОН: Ээлжит бус хуралдаан энэ сарын 7-нд цахимаар болно 19 цаг
ХӨВСГӨЛ: ДЭМБ-ын Монгол дахь Суурин төлөөлөгч хатагтай Доктор Сокорро Эскаланте тэргүүтэй баг ажиллаж байна 19 цаг
Анхан шатны эрүүл мэндийн байгууллагад женэксперт шинжилгээг нэвтрүүллээ 19 цаг
Австраличуудад нарны эрчим хүчийг үнэгүй санал болгоно 19 цаг
БАЯНХОНГОР: Хөх нуур 43 см зузаан мөстжээ 19 цаг
Нийт нутгийн 23 хувьд цастай байна 19 цаг
УИХ-ын гишүүний ажил эрхлээгүй үеийн тэтгэмжийг хүчингүй болгох нийтийн өргөдлийг судлах ажлын хэсэг байгуулав 19 цаг
ЗАВХАН: Отгонтэнгэр уулын орчимд нэн ховор таван зүйлийн ургамал ургадаг 19 цаг
Чехийн барууны популистууд эвсэл байгуулжээ 19 цаг
Канадын Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй төслүүдийг өргөжүүлэхэд ач холбогдол өгдгөө тэмдэглэв 19 цаг
ДОРНОД: Нийт нутгийн 77 хувьд өвөл өнтэй байх төлөвтэй 20 цаг
Чингэлтэй дүүрэг ангилан ялгасан хог хаягдлын төвлөрсөн байгууламжтай боллоо 21 цаг
БАЯНХОНГОР: Хичээл сургалтын үйл ажиллагаа хэвийн үргэлжилж эхэллээ 21 цаг
Элчин сайд Хорхе Родригезид Гадаад харилцааны яамны “Алтан гэрэгэ”-г дурсгав 21 цаг
ХӨВСГӨЛ: Дулааны станц 55 хоногийн нүүрсний нөөцтэй байна 21 цаг
БУЛГАН: Дүрслэх урлаг, зураг зүй, технологийн багш нар сургалтад хамрагджээ 21 цаг
Бразилд хүлэмжийн хийн ялгарал мэдэгдэхүйц буурчээ 22 цаг
ӨВӨРХАНГАЙ: Ургац хураалт 93.8 хувьтай байна 22 цаг
4 200 км-ын зайнаас нүдний мэс ажилбарыг амжилттай хийжээ 22 цаг
ХӨВСГӨЛ: Хөдөлмөр эрхлэлтийн үйлчилгээний төв нээлээ 22 цаг
АРХАНГАЙ: Хотонт үржлийн хэсгийн хонь 1160 толгойгоор өсжээ 22 цаг
ОРХОН: “Бүх хайраа гэр бүлдээ” төсөл хэрэгжүүлнэ 22 цаг
ChatGPT эрүүл мэнд, санхүүгийн зөвлөгөө өгөхгүй 23 цаг
Монгол, Орос, Хятадын аялал жуулчлалын сайд нарын хуралдаан болно 23 цаг
Гурван байршилд 3x3 сагсан бөмбөгийн талбай байгуулжээ 23 цаг
Хятадын тал Японы иргэдийн визгүй зорчих журмыг сунгажээ 23 цаг
УВС: Хүүхдийн хүчирхийллийн эсрэг нөлөөллийн ажил хийнэ 23 цаг
ДОРНОГОВЬ: Үзэсгэлэнгийн танхимаас 23 цаг
Шатахууны нөөцийн сав барихаар импортлогч компаниудад хөнгөлөлттэй зээл олгоно 23 цаг
Соёлын үйлдвэрлэлийг хүлээн зөвшөөрсөн АПЕК-ийн чуулган 23 цаг
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Б.Жигжиджавын гудамж-8, Индекс-15160, Ш/х-1514, info@montsame.gov.mn
Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлаг ©2025