Эрдэнэбат.Г
erdenebat@montsame.mn
2023-09-24 11:36:14
Ноолуур ченжийн гараас биржийн тогтолцоо руу
ХААБ хэмээх төрийн өмчийн компанитай болсоноор ямааны ноолуур (хонь тэмээний ноос хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн) ченжийн гараас мултарч биржийн тогтолцоонд шилжиж байна гэж үзэж болохоор болжээ. Ноолуурын өнгөрсөн жил хүрсэн өндөр үнэ, өсч тогтоворжих болов уу гэсэн хүлээлт бий болжээ. Тус бирж Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр, Сүхбаатар аймгийн Баруун- Урт сумдын Засаг даргын Тамгийн газартай хамтран ноолуурын төвлөрсөн худалдаа зохион байгуулжээ. Төвлөрсөн худалдаа ингэж  зохион байгуулсан нь малчид, хоршоодыг арилжаанд шууд оролцуулах зорилт тавьсан аж. Энэ зорилтоо биелэн 20 гаруй тонн ноолуурыг 133-138 мянган төгрөгөөр борлуулсан байна. Ноолуурын арилжааны хамгийн идэвхтэй үе нь өнгөрсөн сарын 20-оос долдугаар сарын 20 хүртэл байдаг. Үнэ хэвээрээ хадгалагдаж биржийн арилжаанд оролцох малчид, хоршооны үйл ажиллагаа эрчимжих биз ээ.
1637 өдөр
Шүүгчийн засаглалаар солигдсон шүүх засаглал
Ял эдэлж байгаа Б. Содномдаржаа, Т. Чимгээ нарыг сэжиглэн шалгах явцдаа хорих ангийн камерт дарамталсан, бусдаар дарамтлуулсан 660 хоногийн бичлэгээс эхний өдрүүдийнхийг нь ТЕГ түүвэрлэн авч УИХ-ын гишүүдэд хуулийн төслийг хэлэлцэх явцад хуралдааныг завсарлуулан тусгай бэлтгэсэн танхимд үзүүлэв. Энэ бол баримтыг улс төрчид үзэж байгаа болохоос мэргэжлийн байгууллага шинжээчийн хийсэн үнэлэл дүгнэлт биш гэдгийг хэлэх хэрэгтэй. Сэжигтнийг эрүүдэн шүүсэн  дээрх үйлдэлд нийслэлийн прокурор эрүүгийн хэрэг үүсгээд АТГ шалгаж байгаа юм билээ. Түүнийг шалгаж үнэн мөнийг тогтооход хургацаа орно. Бас дээр нь улс төр нэмэгдэх биз. Аль болох улс төрөөс ангид эрүүгийн хэргийг шалгах хэрэгтэй гэж хууль сахиулагчид ярьдаг. Гэвч улс төрчийг 1998 онд егүүтгэсэн энэ хэрэг улс төрөөс ангид шалгагдах боломж бараг байхгүй болов бололтой. Гэвч шалгаж үнэн зөвийг нь тогтоох эрэлт, хэрэгцээ шаардлага нийгэмд байна.
1640 өдөр
Эрдэнэт үйлдвэр төрийн өмч
Үлдэл нь буруу (хулгайн сэдэлтэй) байгаа энэ нөхцөлд аргыг зөвтгөх нь оновчтой шийдэл биш  гэдэг нь хэнд ч ойлгомжтой. Үйл явдал өрнөж эхэлсэн 2016 оны 6 дугаар сарын 28-наас хойш Эрдэнэт үйлдвэрийн удирдлагад тэд оролцсон нь үүссэн асуудлын гол цөм нь боллоо. Үйлдвэрийн ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлагад тэд орсон нь Эрдэнэт үйлдвэрийг удирдлагын хомосдолд орууллаа гэж үзээд хуулийн хүрээнд “онцгой дэглэм” тогтоогоод 23 хонож байна.  Засгийн газар 3 дугаар сарын 20-нд Эрдэнэт үйлдвэрийг Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгох  тогтоол гаргасан юм. Тэгвэл Засгийн газрын  өнөөдрийн хуралдаанаар Ерөнхий захиралаар Х. Бадамсүрэнг шинээр томиллоо. Эрх баригчдын гаргасан шийдвэр амьдралд хэрэгжиж эхэллээ.  
1642 өдөр
Хэрэглээний зээлийн дээд хязгаарыг орлогын 60 хувиар тогтоожээ
МБХ бодлогын хүүг 2018 оны 11дүгээр сарын 27 ны өдрийн ээлжит бус хуралдаанаар 11 хувь байхаар  тогтоосон юм. Түүнээс хойш дээрх хүү хэвээр хадгалагдаж байгаа нь энэ. Тухайн үед бодлогын хүүг 10 байсныг 11 хувь болгон өсгөсөн шалтгаанаа “ төгрөгийн өгөөжийг нэмэгдүүлэх, үндэсний мөнгөн тэмдэгтэд итгэх итгэлийг хамгаалж, макро эдийн засгийн дунд хугацааны тогтвортой байдлыг хамгаалах хүрээнд бодлогын хүүг нэг нэгжээр нэмэгдүүлэх нь зөв” гэж хорооны гишүүд 100 хувь дэмжсэн хэмээн тайлбарласан байв. Түүнээс хойш бодлогын хүүг өөрчлөх тодорхой шалтгаан макро эдийн засгийн түвшинд өнгөрсөн (дөрвөн сарын) хугацаанд гараагүй гэж үзсэн тул энэ оны эхний хуралдаанаар тус хорооны гишүүд бодлогын хүүг хэвээр үлдээхээр шийджээ. МБХ ээлжит хуралдаан жилд дөрвөн  удаа зарлан хуралдуулж, бодлогын хүүг өөрчлөх эсэх талаар хэлэлцэн  шийдвэрэх хуулиар хүлээсэн үүрэгтэй.
1644 өдөр
УИХ-ын 2020 оны сонгуулийн өнгийг 42 дугаар тойргийн нөхөн сонгууль тодорхойлно
УИХ-ын 42 дугаар тойргийн нөхөн сонгуульд нэр дэвших С. Мөнхцэцэг болон бусад төрийн албан хаагч СЕХ-оос нөхөн сонгууль зарласан 2019 оны хоёрдугаар сарын 12-17 хооронд төрийн албанаас чөлөөлөгдөх өргөдлөө гаргасан байх ёстой.  Төрийн албан хаагч С. Мөнхцэцэг Цэцийн дунд суудлын хуралдаанд " нөхөн сонгуульд нэр дэвшинэ" гэх утгатай үг хэлсэн байдаг. Түүнийгээ хэрэгжүүлэх үүднээс ажлаасаа  чөлөөлөгдөх өргөдлөө гаргасан байгаа биз. Харин түүний ажлаас чөлөөлөгдөх хугацаа хараахан болоогүй (2019 оны тавдугаар сарын 24-өөс өмнө) байна. Түүний хувьд 2016 онд Хэнтий аймгийн ИТХ-д нэр дэвшин сонгогдсон МАН-аас нэр дэвших үү, бие дааж нэр дэвших үү гэсэн сонголтын өмнө зогсож байгаа болов уу.  С. Мөнхцэцэг өөртөө болон бусад төрийн албан хаачдад нөхөн сонгуулиар улс төрд хөл тавих боломж олголоо. Түүний бий болгосон энэ боломжийг хэдэн төрийн албан хаагч ашиглах нь одоогоор тодорхойгүй байна. Нөхөн сонгуульд орох улс төрийн нам (тавдугаар сарын 1 гэхэд)-ууд СЕХ хүсэлт гаргана. Улмаар тавдугаар сарын 24-28 хооронд нэр дэвшигчээ тодруулж материалыг нь СЕХ-д ирүүлнэ. Түүнээс хойш гурав хоног (зургаадугаар сарын -02)-ийн дараа бие даан нэр дэвшигчид тус хороон (тухайн тойргийн сонгогчдоос өөрийг нь дэмжсэн 801 хүний нэр РД гарын үсэгтэй)-д материалаа ирүүлнэ.
1649 өдөр
Бага татвар өндөр торгууль
Ажлын байрны 80 хувийг хувийн хэвшил бий болгодог. Тэдгээр аж ахуйн нэгжийн 80 хувь нь есөөс доош ажилтантай гэсэн судалгаа байдаг.  Жилдээ 20 орчим сая төгрөгийн бохир орлоготой аж ахуйн нэгж, үйл ажиллагаа явуулах гэж орлогынхоо 70 хувийг зарцуулна. Харин үлдсэн орлогоор нь бага татвар төлж амьдарлаа залгуулна. Гэвч түүнд  торгууль хүлээх  өндөр эрэсдэл бий. Төлвөлгөө биелүүлэх учиртай хяналтын байцаагч түүнийг хуульд заасан хамгийн бага хэмжээ буюу гурван  сая төгрөгөөр торгоход, бүтэн жил хөл дээрээ эргэн тогтох боломжоо алдана. Төр жижиг аж ахуйн нэгжүүдэд хөнгөлөлт үзүүлж бага татвар ногдуулж байна. Гэвч нөгөө талд нь өндөр торгууль оногдуулах урьхи тавьж байгаа нь  татвараас илүү том дарамт болж байна.   
1654 өдөр
Онцгой дэглэм
“Буруу замаар будаа тээвэл, буцахдаа шороо тээнэ” гэж үг бий. Түүн лүгээ нэгэн адил 49 хувийг худалдан авах ажиллагаа анхнаасаа хуулийн хүрээнд яваагүй юм билээ. Энэ нь хувьчилж авсан тэдний алдаа биш. Харин Ч. Сайханбилигийн тэргүүлж байсан Засгийн газрын гаргасан процедурийн алдаа гэж мэргэжилтнүүд хэлдэг. Нэг үгээр хэлбэл УИХ-аас шийдвэр гаргуулах ёстой байжээ. Гэвч  Засгийн газар бие дааж шийдсэн байна. Энэ талаар УИХ 2017 онд 23 тогтоол гаргаасан. Тэрхүү тогтоолыг Үндсэн хууль зөрчсөн хэмээн үзэж “Монголын зэс” корпораци Цэцэд хандсан байдаг. Цэцээс Үндсэн хууль зөрчөөгүй гэж шийдвэрлэсэн юм. Үндсэн хуулийн хүрээн дэх шийдвэрийн төгсгөл ийм байхад,  Захиргааны хэргийн шүүх корпорацийн  гомдлоор дээрх асуудлыг хүлээн авч өөрөөр шийдвэрлэсэн байна (Засгийн газрыг унагасан). Эрдэнэт үйлдвэрийн бие дааж шийдвэр гаргах боломж хуулийн хүрээн дэх хоёр өөр шийдвэрийн дунд одоогоор  хязгаарлагдмал болжээ. 
1662 өдөр
Савнаасаа хальсан сангуудын мөнгө
Боловсорлын сан гэж нэг ёроолгүй сав байдаг юм байна. Ёстой ичиж үхмээр... Тэнд 74 мянган мэргэжлийн депилом барьцаанд байгаа. Тус сангаас 52 сая ам. доллар зээлүүлжээ. Зээлүүлэх бол нэг хэрэг,  түүнийг эргүүлж төлөх ёстой. Эргэн төлөлт тус санд  тэг гэж хэлж болно. Зээлээ төлөөгүй эрхэмүүдийн ангилал зэрэглэлийг авч үзвэл “шударга үнэн”-ий дуу хоолой болж яваа энэ цагийн улстөрчид, түүний үр сад, бүр давраад тэдний цүнхчид байх жишээтэй.  Цүнхчин залуусийн улс төрд орж ирсэн түүх их сонин, дандаа л нэгээс нөгөөрүү урваж явсан байдаг. Ингэж “улааныг үзэж урвадаг, шарыг харж шарвадаг” залуус сангийн хөрөнгөөр тоголж явсан байх юм. Ийм учраас ичиж үхмээр гэж дээр хэлсэн хэрэг шүү дээ. Энэ сангийн хувьд зээл олгодогч эргүүлэн төлөх механизм нь маш сул. Түүнийг шийдвэр гаргагчид бүгд мэддэг. Гэхдээ сайжруулах талаар өнгөрсөн хугацаанд ямар нэг алхам хийгээгүй. Тус сангийн зээлийн эргэн төлөлт сул байх нь улстөрчид, шийдвэр гаргагчдын хувьд  нэг нь нөгөөдөө  тал засдаг хамгийн том боломж байсан бололтой.
1665 өдөр
Өрхийн орлого цагаан сарын зарлага
Улсын хэмжээнд 895 мянган өрхтэй, түүний 572 мянга 600 нь  цагаан сар хийдэг гэнэ. Түүн дээр түшиглэн нэг өрхийн цагаан сарын зарлага бор идээ (хоны ууц, бууз, архи) 419 мянга, цагаан идээ( хэвийн боов, ааруул элдэв жимс) 277 мянга, нийт 700 мянга орчим төгрөг  гэсэн судалгааг ҮСХ-оос  нэгдүгээр сарын 30-нд гаргасан юм. Мэргэжлийн байгууллагын судалгааг нэг өрхийн цагаан сарын зарлагатай дүйцүүлэн авч үзье. Нийслэлийн  Баянгол дүүргийн наймдугаар хорооны иргэн М. Лхагважавынх ам бүл тав эхнэр, хоёр хүүхэд, ээжийнхээ хамт амьдардаг.  Гэр бүлийнх нь орлого түүний 800 мянган төгрөгийн цалин эхнэрийнх нь цалин  650 мянган төгрөг, өндөр настай ээжийнх нь 280 мянган төгрөгийн тэтгэвэр нийлээд сая 730 мянган төгрөг гэнэ. 
1672 өдөр
Эзэндээ ээлтэй барилгачинд балагтай барилгын салбар
БНХАУ-аас барилгын ажилчид олноороо ирдэг гэсэн түгээмэл ойлголт байдаг. Гэхдээ тэдгээр ажилчид жуулчны 90 хоногийн визээр ирж зун, намрын турш хууль бусаар ажилладаг гэсэн хардалт байдаг. Хэрэв тэдгээр ажилчид ажиллах хүчний хүрээнд орж ирээгүй тохиолдолд ХЭТС-нд ямар нэг төлбөр төлөхгүй. Цэвэр монголчуудын ажлын байрыг булаасан үйлдэл болно. Энэ өнцгөөс авч үзвэл хууль бусаар ирсэн хятад ажилчид бага хөлсөөр барилгын салбарт ажиллаж байх магадлалтай. Тиймээс барилгын салбарт мэргэжилтэй ч цалин бага гэсэн шалтгаанаар монгол хүн ажиллахгүй байгаа болов уу. Монгол улсад бүртгэлтэй 25 мянга, бүртгэлгүй 87 мянга нийт 93 мянган ажилгүй иргэд байдаг. Тэдний 30 хувь нь барилгын тодорхой мэргэжилтэй гэсэн судалгаа байдаг гэнэ. 
1682 өдөр
Сар шинийн мэнд эрдэнийн чулуун хөөрөг
Ахмад болон төрийн хүндтэй  хүнтэй залуу хүн  эхэлж хөөргөөрөө тамхилна. Тамхилахад хүний нас, эрэмбэ дараалал тодорч байдаг. Мөн нүүдэлчдийн дундахь жилийн дөрвөн улирал, болж байгаа онцгой үйл явдал, газар зүйн байршил  мэндчилгээний явцад илүү товойж гарч ирдэг гэж хэлж болно. Хаврын тэргүүн цагаан сарын шинийн нэгэн нь манай ард түмний хүндэтгэл бахрахлын их баяр байдаг. Монголчууд энэ өдрүүдэд эхлээд ахмад настныхаа амрыг эрж золгочихоод тухлан сууж, “таны бие лагшин тунгалаг уу?, сар шинэдээ сайхан шинэлж байна уу, даага далантай баяруу булчинтай, төлөг сүүлтэй, ботго бөхтэй, сүрэг мал мэнд тарган тавтай сайхан оров уу гэж  харилцан мэндлээд хөөрөг зөрүүлэн тамхилдаг. Ингэж мэндлэхдээ залуу хүн ахмад настан буурал, хүндэт зочныг суудалдаа тухалсны дараа хөөргөө хоёр гараараа өргөн биеэ бага зэрэг мэхэсхийн барьдаг.  
1693 өдөр
Г. Занданшатарын намтрын шинэ хуудас эргэж эхэллээ
Нэгдсэн чуулганаар гишүүн Д. Эрдэнэбат, Т. Амарсайхан нар УИХ-ын даргад нэр дэвшигчээс, хэн нэг хүнд өр төлөх үү, бусдын захиалгаар ажиллах уу гэсэн утга бүхий асуулт тавьж байсан билээ. Ийм асуултыг боломж гарсан бол нэр дэвшигчээс олон иргэн асуух байсан биз ээ. Бүх хүн хардах эрхтэй. Хардалт байнга байх юм. Шинэ албан тушаалд хэн нэгэн хүн  сонгогдох хийгээд томилогдоход  хэний хүн гараад ирэв гэж иргэд бие биеэсээ асуудаг. Тэр хүрээнд УИХ-ын даргаар сонгогдсон Г. Занданшатарыг МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд У. Хүрэлсүхийн хүн гэсэн хардалт гарч ирэх бололтой. Гишүүдийн асуулт ч тэр дагуу гарч ирсэн болов уу.  Энэ асуултад тухайн хүний үйл ажиллагаа, цаг хугацаа хамгийн шударга  үнэн зөв хариулт өгнө.
1695 өдөр
Шударга ёсны тэмцлийн хязгаар
Парламентын засаглалтай болсон 1992 оноос хойш эрх баригч намын дарга Ерөнхий сайд болсон нөхцөлд УИХ-ыг хяналтдаа байлгах гэсэн эрмэлзэл байнга ажиглагдсан гэж улс төр судлаачид хэлэх юм билээ. Гэтэл МАН-ын дарга Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх  УИХ-ын гишүүн биш. Тодруулж хэлбэл, асуудлыг шийдэх хүрээнээс гадуур байгаа гэж хэлж болно. Ийм нөхцөлд УИХ-ын шинэ дарга сонгогдох гэж байна. Эрх баригч намын даргад чуулганы танхимд үг хэлэх боломж бий. Харамсалтай нь түүнд саналын эрх байхгүй. Гэвч танхимынх нь 15 сайд УИХ-ын гишүүн билээ.  МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд У. Хүрэлсүх ямар хэмжээний  зангарагтай улстөрч вэ гэдэг нь УИХ-ын шинэ даргаар хэн сонгогдсоноор тодорхойлогдно. Энэ бол одоо цаг хугацааны асуудал болоод байна.  
1698 өдөр
Хөдөлмөрийн хөлс болон амьжиргааны доод түвшин
Түвшин тогтоосныг бүс тус бүрээр нь авч үзвэл , Баруун бүс (Баян- Өлгий, Говь-Алтай, Завхан, Увс, Ховд) 190 мянга 700, Хангайн бүс (Архангай, Баянхонгор, Булган, Өвөрхангай, Хөвсгөл, Орхон) 194 мянга 300, Төвийн бүс (Говьсүмбэр, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь, Сэлэнгэ, Төв, Дархан- Уул) 187 мянга 100, Зүүн бүс( Дорнод, Сүхбаатар, Хэнтий) 187 мянга 600, Улаанбаатар 217 мянга 900 төгрөг гэж тогтоожээ. Энэ  үзүүлэлт  2018 онд Баруун бүсэд 178 мянга, Хангайн бүсэд 182 мянга 600, Төвийн бүсэд 175 мянга 600, Зүүн бүсэд 174 мянга, Улаанбаатар хотод 198 мянга 600 төгрөг байжээ. Түүнийг  2019 онтой харьцуулахад, Баруун бүсэд 12.7 (7.2 хувь) мянган төгрөг, Хангайн бүсэд 11.7 (6.4 хувь) мянган төгрөг, Төвийн бүсэд 11.5 (6.6хувь ) мянган төгрөг, Зүүн бүсэд 12.8 (7.8%) мянган төгрөг, Улаанбаатар хотод 19.3 (9.7хувь)  мянган төгрөгөөр тус тус нэмэгджээ. 
1703 өдөр
“Гишүүн чөлөөлөх хуулийн төсөл”
УИХ-ын дарга нь институцийн хувьд зөвхөн хурал зохион байгуулдаг “спикр” биш. Түүнд хуулиар бусадтай хуваалцахгүй олон эрх, үүрэг хамааруулдаг. Ийм учраас УИХ-ын даргад хуулийн дархлаа олгосон юм билээ. Гэтэл шинэ хуулиар түүнийг нь харгалзан үзэхгүйгээр  байр суурийг нь (институцийн хувьд) ганхуулах анхны алхам хийлээ. Хууль хэрэгжиж эхлэх гэж байгаатай холбогдуулан УИХ-ын даргыг огцруулах тогтоолын төсөл өргөн барихад гарын үсэг цуглуулна. Энэ тогтоолын төсөлд гарын үсэг зурсан гишүүнийг чөлөөлөгдсөн УИХ-ын даргын  оронд сонгодоггүй байх улс төрийн шинэ соёлыг бий болгох хэрэгтэй болов бололтой. Ийм ёс зүйн хязгаарлалт хийхгүй бол урьд өдөр нь “спикр”-ийг огцруулах тогтоолын төсөлд гарын үсэг зурчихаад, маргааш нь түүнийг чөлөөлөх тогтоолын төсөлд УИХ-ын даргын хувьд гарын үсэг зурах бусармаг үйлдэл гарч ирнэ.
1706 өдөр
Гишүүний “мөнгө” гэсэн бохир тодотгол
Төсвийн тэнцвэржсэн орлогын 670 тэрбум нь уул уурхайгаас орсон байна. Харин 1,3 их наяд төгрөг буюу төсийн орлогын 70 орчим хувь нь бусад салбараас оржээ. Энэ нь сүүлийн 20 орчим жил үргэлжилсан төсийн орлогын өсөлт уул, уурхайн түүхий эд зэс, нүүрсний үнийн өсөлтөөс бүрддэг гэсэн  монголчуудын хэвшмэл ойлголтыг эвдсэн үйлдэл болжээ. Эдийн засгийн идэвхжил явсан нь энхүү өсөлтийн амин сүнс нь байсан гэнэ. "Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар (НӨАТ)-ын буцаан олголтоор 2018 (2017) онд 600 гаруй мянган иргэн 78 тэрбум төгрөг авсан, харин 2019 (2018) онд 808 мянга гаруй иргэн 120 тэрбум төгрөг авна. Энэ бол эдийн засагт идвэхжил явагдсныг харуулах жишээ" хэмээн Сангийн сайд талбарлажээ.Тэр үнэн биз. Түүнээс гадна улсын төсөвт дарамт болж байсан өндөр хүүтэй, богино хугацаатай арилжааны зээлийг урт хугацаатай, бага хүүтэй зээлд шилжүүлж хэмнэлт гаргаж чадсан гэнэ. Улсын төсвийн зарлагыг энэ мэт олон хэлбэрээр хэмнэсэн, төсөвт тодотгол хийгээгүй. Төсөвт тодотгол хийгээгүй байх шийдэл нь салбар, сангуудыг анхнаасаа  тооцоо төлөвлөлтөө үнэн зөв хийхэд нөлөөлсөн гэж   Сангийн сайд нэмэлт тайлбар хийсэн байна. Хэмнэлт хийх нь хуримтлалтай болохын урьдчилсөн нөхцөл гэж үзэх явдал байдаг. Энэ өнцгөөс харвал эдийн засагт гарсан хэмнэлт, ирээдүйн хуримтлал бий болох суурь тавигдлаа гэсэн ойлголт олон нийтэд төрүүлэх нь ойлгомжтой.
1710 өдөр
Гацаанаас гарц руу
Чуулган хуулийн төслийг хэлэлцэнэ гэж өнгөрсөн долоо хоногт дэмжсэн бөгөөд анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр төрийн байгуулалтын байнгын хороонд шилжүүлсэн юм. Тус байнгын хороо баасан гариг (2019 оны нэгдүгээр сарын 11-нд)-ийн 23 цагт хэлэлцээд, энэ долоо хоногийн пүрэв гаригт чуулганд оруулахаар төлөвлөжээ. Төслийг хэлэлцэж байгаа байдлаас харвал гишүүдийн байр суурь харилцан адилгүй байна. Д. Хаянхярваа гишүүн “УИХ-ын даргыг чөлөөлчихөөд энэ хуулийг хүчингүй болгох хэрэгтэй”, Л. Оюун-Эрдэнэ гишүүн “ хууль батлагдахаас өмнө УИХ-ын дарга өргөдөл өгнө гэдэгт найдаж байна. Нэг хүнд зориулж хууль баталж болохгүй”, гэж хэлж байх жишээтэй. Харин гишүүн Ж. Мөнхбат “парламентын засаглалтай орны хувьд УИХ-ын дархлааг хадгалахын тулд УИХ-ын даргыг чөлөөлөх хүсэлтийг 39 гишүүн өргөн мэдүүлдэг, шийдвэрлэхдээ  3/2 буюу 51 гишүүний саналаар чөлөөлдөг заалт оруулах ёстой” гэж хэлж байна. Үүнээс өөр байр суурьтай гишүүд ч байгаа биз. Ерөнхйлөгчийн өргөн барьсан хуулийн төслийг  гишүүд УИХ-ыг гацаанаас гаргах нэг гарц мөн гэж үзсэн тул хэлэлцэн батлах магадлал өндөр байгаа бололтой.
1714 өдөр
Тогтоол болон журам
Нийгмийн даатгалын сангаас 392,5 мянган хүн тэтгэвэр авдаг. Тэтгэвэр цаашаа цэргийн, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн  гээд салдаг. Харин ахмад насны тэтгэвэрийг 282,5 мянган иргэн авдаг. Тэдний 80 хувь нь бүрэн тэтгэвэрийн доод хэмжээ, 280 мянган төгрөг авдаг юм билээ. Арилжааны банкнуудаас 280 мянган төгрөгийн тэтгэвэртэй ахмад настны нэг сарын зээлд (70 хувьд) 196 мянган төгрөг ногдоно.  Ийм тэтгэвэртэй ахмад настан таван сарын хугацаатай зээл авлаа гэхэд, 980 мянган төгрөг болно.  Зээлийн хүүд  26 мянга 500 төгрөгийг шууд суулган авна. Харин гар дээр нь 953 мянга 500 зуун төгрөг очно. Зээл авсан таван сарын хугацаанд ахмад настан сар бүр банкнаас 84 мянган төгрөг авна. Ингэж өр , орлогын харьцааг 70:30 болжээ. Энэ бүхнийг энэд авч үзэж байгаа нь эрх бүхий албан тушаалтан  буюу төв банкныхан иргэдэд ташаа мэдээлэл тараасан гэж ойлгож болно.
1717 өдөр
Төрийн албаны зөвлөлийн дарга томилогдохгүй сонгогдоно
УИХ-ын төрийн байгуулалтын байнгын хороо  2018 оны 12 дугаар сарын 25-нд энэ сонгон шалгаруулалтын журмыг баталжээ. ТАЗ-ийн  шинэ хуулиар таван гишүүний хоёрыг энэ журмаар сонгон шалгаруулна. Харин үлсэн гурван гишүүнийг “УИХ-ын Тамгын газар, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Засгийн газрын ХЭГ”-аас тус бүр нэг нэг төлөөлөл оруулан бүрдүүлнэ. ТАЗ-ийн таван гишүүн хуралдаад дотроосоо  гурван жилийн хугацаатай дарга аа сонгоно. ТАЗ-ын даргыг Ерөнхийлөгч нэр дэвшүүлж, УИХ баталдаг байсан хуулийн хуучин заалтыг өөрчилсөн байна. Гишүүд дундаасаа дарга аа сонгож байгаа үйлдэл нь тухайн байгууллагыг хараат бусаар ажиллахад чухал нөлөө үзүүлнэ гэж үзжээ. 
1724 өдөр
Шинэ жилийн үдэш
Ер нь өнгөрсөн зууны 30-аад онд  монголчууд  олон ээдрээтэй зүйлтэй нүүр тулгарчээ. Ялангуяа хувь хүний амьдралд хар толбо болон үлдсэн бараан үйл явдлыг мартаж болохгүй. Шинэ жил манай улсад нэвтрэн орж ирэх дээ хар бараан үйл явдалтай "нүүр тулсан" байх жишээтэй. Тодруулбал их зохиолч Дашдоржийн Нацагдорж (1906-1937 он) амьдралтай  холбон  авч үзье. Тэрбээр  1926- 1929 онд  Зөвлөлт холбоот улс (ОХУ) ХБНГУ-д суралцсан ардын хувьсгалын дараагийн анхны сэхээтнүүдийг нэг гэдгийг бид сайн мэднэ. Харин европоос тээж ирсэн ёолкийг тэрбээр 1931 оны 12 дугаар сарын 31-нд гэр бүл, найз нөхөдийн хүрээнд тэмдэглэжээ. Энэ үйл явдлын дараа баривчилган шоронд орсон байх жишээтэй. Бараан мөртэйч гэсэн энэ үйл явдал  1930-аад онд манай улсад шинэ жил тэмдэглэж эхэлсэн болохыг гэрчлэх баримт юм. Баримт цаашаа үргэлжилнэ.
1728 өдөр
Дерна хотыг сэргээн босгох асуудлаар олон улсын бага хурал зохион байгуулна 27 минут
ОХУ-ын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Монгол Улсад хүрэлцэн ирээд байна 31 минут
ДОРНОД: Чойбалсан-Хөөт-Бичигт чиглэлийн төмөр замыг ашиглалтад оруулснаар жилд 25 сая тонн ачаа тээвэрлэнэ 1 цаг
К.Роналду Саудын Арабын үндэсний баярыг уламжлалт хувцастай тэмдэглэжээ 1 цаг
Азийн наадмын нээлтийн ёслол Ханжөү хотноо болж байна 14 цаг
Монголын ширээний теннисчид хожигдлоо 18 цаг
ОУОХ-ны Ерөнхийлөгч Томас Бах тамирчдын төлөөлөлтэй уулзжээ 18 цаг
Автомашингүй өдрөөр “Халамжаас хөдөлмөрт” өдөрлөг боллоо 18 цаг
ДОРНОД: “Дорнодын шинэ сэргэлт” хөрөнгө оруулалтын чуулган эхэллээ 18 цаг
Азийн наадмын гар зургийн уралдаанд монгол сурагчдын бүтээл шалгарчээ 18 цаг
“ХАНЖӨҮ 2022” Азийн наадам албан ёсоор нээлтээ хийлээ 19 цаг
ДАРХАН-УУЛ: Кино үйлдвэрлэлийг дэмжих, хамтран ажиллах чиглэлээр санамж бичиг байгуулав 19 цаг
СҮХБААТАР: Бичигт боомтын зорчигч тээврийн үйл ажиллагаа жигдэрчээ 19 цаг
ДАРХАН-УУЛ: “Соёлын сэргэлт-2023” аян эхэллээ 19 цаг
СҮХБААТАР: Зураачид судалбар зургийн аялалд гарчээ 19 цаг
Худалдаа, аж үйлдвэрийн Танхимын шинэ ерөнхийлөгч тамга, тэмдгээ хүлээн авав 20 цаг
Автомашингүй өдрийг “Эрсдэлгүй эрүүл орчныг хамтдаа!” уриатай зохион байгуулж байна 21 цаг
Өнөөдөр автомашингүй өдөр 21 цаг
ТӨВ: Аймгийн Цагдаагийн байгууллагын 80 жилийн ой тохиож байна 21 цаг
Саран дээр буусан Энэтхэгийн аппаратаас дохио ирэхгүй байна 24 цаг
Эдийн засаг, санхүүгийн асуудлаар Хятад-Америкийн хамтарсан ажлын хэсгүүдийг байгуулна 24 цаг
ӨВӨРХАНГАЙ: Л.Оюун-Эрдэнэ: Шинэ сэргэлтийн бодлого өврийн сайхан хангай нутгаас эхтэй 1 өдөр
Өнөөдөр автомашингүй өдөр 1 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Хөвсгөлд 5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв 1 өдөр
Нийслэлийн хэмжээнд 28 нэгжээс улсын бүртгэлийн үйлчилгээ авах боломжтой боллоо 1 өдөр
Ч.Даваабаяр: Монгол Улсын хүнсний салбарт гаргасан бодлогыг НҮБ-ын түвшинд сайшааж байна 1 өдөр
ЭМГЭНЭЛ 1 өдөр
Филиппиний нийслэлийн ойролцоох галт уул идэвхжиж эхэлжээ 1 өдөр
“Huawei” хиймэл оюун ухааны салбарт түлхүү анхаарна 1 өдөр
Энэтхэгийн парламент улсын нэрийг өөрчлөх асуудлыг хэлэлцсэнгүй 1 өдөр
Чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн ДАШТ-ээс 19 орны эмэгтэй бөх Парисын олимпын эрх авчээ 1 өдөр
ДГХБО-ын ирэх 10 жилийн хөгжил, өөрчлөлтийг тодорхойлохыг зорьж байна 1 өдөр
ТӨВ: Ёслол хүндэтгэлийн жагсаал зохион байгуулав 1 өдөр
“Тооцоолон бодох ба хэрэглээний математик” хуралд 15 орны эрдэмтэд оролцож байна 1 өдөр
БАЯН-ӨЛГИЙ: Төр, нийгмийн зүтгэлтэн Б.Хурметбек агсанд зориулж дурсгалын хөшөө босголоо 1 өдөр
ОРХОН: “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ жилд 580 мянган тонн зэсийн баяжмал үйлдвэрлэж байна 1 өдөр
“Алтан намар-2023” өргөтгөсөн худалдаагаар 2000 тонн хүнсний ногоо борлуулаад байна 1 өдөр
Уулын Карабахын арменичуудын асуудлаар хэлэлцээ үргэлжилж байна 1 өдөр
Г.Занданшатар: Инновацлаг мал аж ахуйг хөгжүүлснээр эдийн засгийн эргэлтийг нэмнэ 1 өдөр
Ази, Европыг холбосон АН-4 чиглэлийн автотээврийн коридорыг нээлээ 1 өдөр
ХЭНТИЙ: "Иргэдийн өдөр"-тэй боллоо 1 өдөр
Олимпоос өргөн хүрээтэй Азийн наадам 1 өдөр
Ханх сум орчимд 3.8 магнитудын хүчтэй газар хөдлөв 1 өдөр
"S&P 500”, “Nasdaq” индексүүд 6 дугаар сараас хойших хамгийн доод түвшин рүү унажээ 1 өдөр
Чөлөөтийн эмэгтэйчүүдийн баг дэлхийд 3-т жагслаа 1 өдөр
“Эрүүл мэндийн технологи-2023” олон улсын үзэсгэлэн гурван өдөр үргэлжилнэ 1 өдөр
БАЯН-ӨЛГИЙ: Сурагчид шүүхийн үйл ажиллагаатай танилцав 1 өдөр
СҮХБААТАР: Баруун-Уртад үйлдвэрлэв 1 өдөр
ДАРХАН-УУЛ: Шинэ нэгдсэн эмнэлэгтэй болно 1 өдөр
ХЭНТИЙ: Аймгийн хэмжээнд 50 эмийн сан үйл ажиллагаа явуулж байна 1 өдөр
Цэргийн алба хаах нь тэвчээр, хатуужилд сургадаг 1 өдөр
ДУНДГОВЬ: Байгаль хамгаалагч нарыг унаажуулав 1 өдөр
Охайод нисдэг таксины үйлдвэр барина 1 өдөр
ХЭНТИЙ: Стандартын шаардлага хангаагүй барилгыг өөрсдийнх нь зардлаар буулгуулж байна 1 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Э.Ану-Үжин номын богцоор гэртээ ном авч 500 гаруй ном уншжээ 1 өдөр
Беннугийн дээжийг ням гарагт Дэлхийд авчирна 1 өдөр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Бүгд Найрамдах Словени Улсын Ерөнхийлөгчтэй уулзлаа 1 өдөр
ХӨВСГӨЛ: Шилдэг номын санчаар Д.Батцэцэг шалгарлаа 1 өдөр
Хонконгийн крипто арилжааны биржийг мөрдөн шалгаж байна 1 өдөр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх БНСУ-ын Ерөнхийлөгч Юн Сог Ёльтой уулзлаа 1 өдөр
ОРХОН: Зэс ашиглаж сүүн будаг үйлдвэрлэж байна 1 өдөр
Автомашины дундаж хурдыг нэмснээр агаарын бохирдол буурах боломжтой 1 өдөр
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутеррештэй уулзлаа 1 өдөр
Агаарын бохирдлын эх үүсвэрийн ихэнхийг ДЦС, гэр хорооллын утаа эзэлж байна 1 өдөр
Туркийн Төв банк бодлогын хүүгээ 30 хувьд хүргэж өсгөжээ 1 өдөр
“Нэг бүс-нэг зам санаачилга"-ын хүрээнд Монгол Улс дэд бүтцээ хөгжүүлэх хэрэгтэй байна 1 өдөр
Монгол Улс “Fashion Coterie” үзэсгэлэнд амжилттай оролцлоо 1 өдөр
ЗАВХАН: Худалдаанд ашиглаж буй жин хэмжүүрээ батлуулах чиглэл өгөв 1 өдөр
УИХ, ОХУ-ын Холбооны Хурал хоорондын хамтын ажиллагааны Комиссын анхдугаар хуралдааныг зохион байгуулна 1 өдөр
Дэлхийн эмэгтэйчүүдийн чуулга уулзалтыг 2024 онд зохион байгуулах санаачилгыг дэмжив 1 өдөр
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, Б.Жигжиджавын гудамж-8, Индекс-15160, Ш/х-1514
Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлаг ©2023