Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. Коронавирусний халдварын эсрэг вакцинжуулалтын талаар ЭМЯ-ны Эмнэлгийн тусламжийн бодлого хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Буянтогтохтой уулзаж тодруулав.

-Манай улс нийт хүн амынхаа 60 хувийг цар тахлын эсрэг вакцинжуулалтад бүрэн тунд хамруулаад байна. Манайх шиг хүн ам цөөн орны хувьд энэ нь олон улсын жишгээр хэр үзүүлэлт вэ? Энд хүрэхэд олон хүчин зүйл нөлөөлсөн байх. Энэ талаар тодруулна уу?

-Монгол Улсын нийт хүн амын 60.1 хувь нь вакциндаа хамрагдаж чадлаа. Энэ бол маш сайн үзүүлэлт юм. Вакциныг богино хугацаанд эрчимтэй зохион байгуулж байна. Одоо 12-17 насны хүүхдүүдэд вакцин хийж байна. Хүүхдүүдийг бүрэн вакцинд хамруулснаар хүн амын 70 орчим хувийг дархлаажуулах юм.

Хэрэв манай улс хүн амынхаа 60.1 хувийг вакцинжуулж амжаагүй бол энэ оны 9 дүгээр сарын 1 гэхэд халдварын тохиолдол нэг саяд хүрнэ гэсэн судалгаа гарч байсан. Хэдийгээр манай улс хүн амынхаа 60.1 хувийг вакцинжуулсан ч гэлээ тайвшрах цаг болоогүй.

-Манай улсад "Дельта" хувилбарын 7 тохиолдол бүртгэгдсэн мэдээлэл байгаа. Энэ нь нэмэгдсэн үү? Үүнээс яаж урьдчилан сэргийлж байна вэ?

-Коронавирусний тодорхой тооны сорьцуудад судалгаа хийхэд 93,3 хувь нь "Альфа" вирусний хувилбар, 5,6 хувь нь "Дельта" вирусний хувилбар байна. Өнгөрсөн 6 дугаар сараас хойш гарсан цар тахлын 2 дахь том давлагаа бол "Альфа" вирусний хувилбар байсан гэж үзэж болно. "Дельта" нь маш хурдан тархдаг, хүндрэл ихтэй хувилбар юм. Тодруулбал, тархах чадвар нь 40-80 хувь, эмнэлэгт хэвтэх эрсдэл 2 дахин их байгаа. Энэ нь судалгаагаар тогтоогдсон. Тиймээс халдвар хамгааллын дэглэмээ үргэлжлүүлэн баримтлах хэрэгтэй байна.

-Өнөөдрийн байдлаар аймаг, орон нутгийн эмнэлгүүд ямар нөхцөл байдалтай байна вэ? Халдварын тохиолдол илэрлээ, өвчиллөө гэхэд хамгийн наад захын тусламж үзүүлэх боломж хэр бүрдсэн вэ?

-Өдөрт илэрч байгаа тоог харьцуулж үзэхэд халдварын тохиолдол аймаг, орон нутагт их илрээд байгаа мэт боловч нийслэл, орон нутагт ялгаагүй буурч байгаа. Нийслэл бол нэг айл. Түүн шиг аймаг, орон нутаг бол 21 айл. Гэхдээ орон нутгийн эмнэлгийг нийслэлтэй харьцуулах боломжгүй. 

-Манайд вакцинжуулалтын нөлөө өнөөдрийн байдлаар ямархуу байдалтай байна вэ?

-Өнөөдрийг хүртэлх статистик мэдээллийг хараад үзвэл нийт батлагдсан тохиолдлын 80 орчим хувь нь хөнгөн хэлбэрээр, үлдсэн 20 гаруй хувь нь хүнд, хүндэвтэр, маш хүнд гэсэн хүмүүс байна. Вирусний эсрэг вакцины нөлөөлийг тооцож үзвэл цаашид батлагдсан тохиолдлын 85 хувь нь хөнгөн хэлбэрээр тусах юм.

-Ирэх сарын 15-наас эхлэн вакцины 3 дахь тунг буюу “Бүүстэр” тун хийнэ гэсэн мэдээлэл байсан Энэ талаар тодруулна уу?

-Цар тахлын эсрэг хийх вакцины “Бүүстэр” буюу гурав дахь тунгийн талаар ДЭМБ-аас хараахан зөвлөөгүй байна. Шалтгаан нь дэлхий дахинд цар тахлын эсрэг вакцинжуулалт хүртээмжгүй байгаа. Дэлхийн зарим улс оронд гурав дахь тун байтугай эхний тунг хийж амжаагүй байхад энэ талаар ярих нь зохимжгүй гэж үзэж буй. ЭМЯ-наас өгсөн өнөөдрийн мэдээллээр 8 дугаар сард багтаж зорилтот бүлэгт хандсан гурав дахь тунгийн вакцинжуулалтыг эхлүүлнэ гэсэн төлөвлөгөөг танилцуулсан. Гэхдээ зөвхөн төлөвлөх, судалгаа хийх үүрэг даалгавар өгсөн.

-Нийт вакцинд хамрагдсан хүмүүсийг насны ангиллаар харьцуулбал хэдэн насны иргэд илүү идэвхитэй байна вэ?

-Насны ангиллаар харьцуулбал зорилтот бүлгийн 65-69 насныхан 110.9 хувь (64,469), 60-64 насныхан 101.8 хувь (107,212), 55-59 насныхан 100.6 хувийн (142,818) хамрагдалтаар тэргүүлж байна. Хүн амыг вакцинжуулах нь халдвараас сэргийлэх, тархалтыг бууруулах, хүндрэл, эндэгдлээс сэргийлэх буюу бууруулах гол зорилготой. Дэлхий даяар 194 улс оронд нийт 3,6 тэрбум тун вакцин хийгээд байна.

-Эх орондоо ирээд байгаа иргэдийг тусгаарлалтад байх хугацаанд нь вакцин хийх боломжтой юу? 

-Боломжгүй. Учир нь гаднаас коронавирус зөөвөрлөгдөх магадлал их байгаа тул шинжилгээ авч ажиглаж байгаа юм. Ингэх хэрэгтэй байна. Иргэд тусгаарлалтын хугацаа дуусмагц вакциндаа бүрэн хамрагдах боломжтой. Тэгэхээр ЭМЯ, ХӨСҮТ-ийнхөн яг тэр зочид буудалд нь шинжилгээнд хамруулах, шинжилгээний үр дүнг гаргах ажлыг зохион байгуулж байна. Хэрэв тухайн хүн хоёр дахь тунгаа хийлгэсэн бол шинжилгээ өгөөд гэрийн тусгаарлалтад тодорхой хугацаанд байх ёстой. Яг өнөөдөр бол энэ тандалтыг бид гадаадаас ирж байгаа хүмүүс дээр хийж, идэвхтэй ажиллаж байна. Тэгэхээр аль болох л үүнээс хамаарсан дельтагийн тархалт гаргахгүй байх тал дээр анхааран ажиллаж байна.

Дахин хэлье, гадаадаас ирсэн хүмүүс хэрэв вакцинд хамрагдаагүй л бол үргэлжлээд вакцинд хамрагдаад явах боломжтой. Өөрөө хэрэв вирустэй байх юм бол вакцин хийх хүмүүс нь эрсдэлд орох аюултай тийм учраас тодорхой хугацаанд хорионд байгаад гарч ирээд вакциндаа хамрагдах бүрэн бололцоотой. Ганц нэг хоногийн л зөрөө гарна.

-Удахгүй ЭЕШ эхэлнэ. Мөн их, дээд болон дунд сургуулийн хичээлийг 9 дүгээр сарын 1-нээс эхлүүлнэ гэж байгаа. Ингэснээр иргэдийн хөл хөдөлгөөн ихэснэ. Энэ үед ямар арга хэмжээ авах вэ?

-Улсын шинжтэй үйл ажиллагааг бол зохион байгуулах байх гэж бодож байна. Халдварт өвчин бол мэдээж хөдөлгөөнтэй холбоотойгоор нэмэгдэх эрсдэлтэй. Зөвлөмжөө дагаад явбал халдвар гарахгүй, халдвар авахгүй, тараахгүй байх бололцоотой. Амны хаалтаа зүүгээд, хүн хоорондын зай бариад, гараа угаагаад, ариутгаад явбал халдварлах магадлал маш бага шүү дээ.

Гэрэл зургийг Н.Батбаяр