Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. АТГ сар бүрийн 25-нд хийдэг ээлжит хэвлэлийн хурлын үеэр, энэ сард хийж хэрэгжүүлсэн ажлаа танилцуулж, сүүлийн үед олны анхаарлыг татаад буй ШШГЕГ-т саатуулагдаж байхдаа нас барсан Л.Бямбаа агсны талаар сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.  

АТГ-ын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Т.Баярхүү, “Мөрдөн шалгах хэлтсээс энэ сард гэмт хэргийн шинжтэй 33 гомдол, мэдээлэл хянан үзсэнээс 13 гомдол, мэдээлэл буюу 39.4 хувьд хэрэг бүртгэлтийн хэрэг нээх санал гаргасан. Харин 10 гомдол буюу 30.3 хувьд хэрэг үүсгэхээс татгалзсан. Нэг хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналаа прокурорт өгсөн, одоо 9 гомдол мэдээллийн үлдэгдэлтэй, хэрэг шийдвэрлэлт 72.8 хувьтай байна.

Хүлээн авч шалгасан дээрх гомдлын 18 буюу 54.5 хувийг Улаанбаатар, 15 буюу 45.5 хувийг орон нутгийн харьяаллын гомдол эзэлж байна.

Энэ сард мөрдөн байцаах 377 хэргийг шалгаснаас долоо буюу шалгасан хэргийн 1.9 хувийг шүүхэд шилжүүлэх саналтайгаар прокурорт, 23 буюу шалгасан хэргийн 6.1 хувийг хаах саналтайгаар прокурорт, гурав буюу шалгасан хэргийн 0.8 хувийг харьяаллын дагуу шилжүүлж, 1 хэргийг өөр хэрэгт нэгтгэн шалгаж, одоо 343 эрүүгийн хэргийн үлдэгдэлтэй байгаагаас хэрэг бүртгэлтийн 280 хэрэг, мөрдөн байцаах 63 хэрэг байна. Мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулсан хэргийн 9 хувийг шийдвэрлэсэн.

Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын дагуу 37 албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэгт нарийвчилсан хяналт шалгалтыг явуулж байна.

Авлигын эсрэг хуулийн 13 дугаар зүйл, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд заасан үндэслэлийн дагуу албан тушаалтны ХАСХОМ-ийг бүртгэж ажиллалаа.

АТГ-т мэдүүлгээ бүртгүүлэх үүрэгтэй төрийн өндөр болон бусад 293 албан тушаалтнаас албан үүргээ гүйцэтгэж байгаа нийт 283 албан тушаалтан мэдүүлгээ хуулийн хугацаанд шинэчлэн гаргаж бүртгүүлэхээс 282 албан тушаалтан мэдүүлсэн, 1 хүн мэдүүлээгүй байна. Тодруулбал, Жендерийн үндэсний хорооны гишүүн Х.Мандахбаярт удаа дараа сануулсан ч мэдүүлгээ гаргаж өгөхөөс шалтгаангүйгээр татгалзсан.

Одоогоор Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга, ЗХЖШ-ын дарга, Эрчим хүчний зохицуулах хорооны гишүүн, БНСУ-ын Сөүл, Швед улсын Стокгольмын элчин сайдууд, БНХАУ-ын Эрээн хотын консул, Үндэсний олон нийтийн радио телевизийн үндэсний зөвлөлийн гишүүн-4 буюу  нийт 10  албан тушаалд томилгоо хийгдээгүй байна.

Мэдүүлгийн бүрдүүлэлтийн үйл ажиллагаа болон цахим системээс нэгдсэн  дүн мэдээг гаргаж нэгтгэхэд, төрийн захиргааны болон нутгийн захиргааны нийт 109 байгууллагын 41400 мэдүүлэг гаргагч мэдүүлгээ гаргаж бүртгүүлэхээс хуулийн хугацаанд 41399 мэдүүлэг гаргагч /цахим-37489, цаасаар-3911/ буюу 99,9 хувь нь мэдүүлгээ хуулийн хугацаанд гаргаж баталгаажуулсан бөгөөд 1 мэдүүлэг гаргагч хуулийн хугацаанд мэдүүлгээ гаргаж бүртгүүлээгүй байна” гэв.

Мэдээллийн төгсгөлд Мөрдөн шалгах хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Ч.Жаргалбаатар сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.

-ШШГЕГ-ын 461 дүгээр хориход саатуулагдаж байгаад нас барсан шүүгч Ч.Бямбаа агсны талаар мэдээлэл өгнө үү ?

-Салхитын мөнгөний ордыг эзэмшигч, ашиглагч нарын маргааныг хууль хяналтын байгууллага шалгах үед талийгаач нэр бүхий хүмүүст их хэмжээний авлига өгсөн байдал илэрсэн. Тиймээс түүнийг сэжигтнээр татан, 48 цагаар баривчилсан юм. Мөрдөн шалгалтаар талийгаачийн гэр, албан өрөөнд хийсэн нэгжлэгээр ач холбогдол бүхий нотлох баримт хураагаад байв. Саатуулах 48 цагийн хугацаа дуусмагц, түүнийг авахаар очиход нас барсан байсан. Энэ талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг цагдаагийн байгууллагаас авах нь зүйтэй.  

-Түүнийг ямар үндэслэлээр баривчилсан бэ?

Түүнийг Салхитын мөнгөний орд газрын маргааныг шийдвэрлэх явцад нэр бүхий албан тушаалтанд авлига зуучилж өгсөн болохыг тогтоосон. Энэ нь шинэ Эрүүгийн хуулиар авлига өгөхөд хамтран оролцсон үндэслэлээр татагдаж байгаа юм.

- Үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн шүүгч нарын хэргийн талаар мэдээлэл өгнө үү?

-Нэр бүхий зургаан шүүгч үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн гэх хэрэг үүсгэн шалгаж байна. Шүүгч нарын 2012-2017 онд хөрөнгө орлогоо мэдүүлсэн байдлыг шалгасан. Шалгалтын явцад зарим шүүгчид өөрийн хөрөнгийг мэдүүлээгүй, эх үүсвэрийг тайлбарлаагүй байгаа нь гэмт хэргийн шинжтэй гэж үзсэн тул хэрэг үүсгэсэн юм. Тэдгээр шүүгчийн албан үүргийг түдгэлзүүлээд гэм буруутай эсэхийг нотлохоор прокурорын хяналтанд шалгаж байна.

-Ерөнхий сайдуудтай холбоотой хэрэг юу болсон бэ?

-Ерөнхий сайд нартай холбоотой хэргийн мөрдөн шалгалтын ажил хийгдэж байгаа. Олон улсад бичсэн даалгаврын хариу ирсэн. Ихээхэн ахиц гарсан. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, Эрүүгийн хууль шинээр батлагдаад 2017 оны долдугаар сарын 1-нээс мөрдөгдөж эхэлсэн. Энэ хууль дээр мөрдөгчийн бие даан мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах эрхийг ерөнхийдөө хязгаарлаж өгсөн. Ихэвчлэн прокурор, шүүхийн зөвшөөрөлтэйгөөр мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулахаар заасан. Энэ ажиллагааг хийхэд тодорхой хэмжээний цаг хугацаа ордог, бүрэн эрхтэй хүмүүсийн бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх, түдгэлзүүлсний дараа шалгах нь нэлээд хүндрэлтэй байна. Бүрэн эрхтэй хүмүүс дуудахаар ирэхгүй, халдашгүй дархан эрхэнд нь халдаж болдоггүй. Тодорхой төрлийн хэргүүдээс харж байгаа байх. Тогтоолтойгоо сар гаруйн хугацаанд танилцахгүй явж байгаад хоёр хоногийн өмнө ирж танилцлаа, энэ мэт хүндрэлүүд гардаг гэдгийг ойлгоорой.

-Улаанбаатар Төмөр замын дарга Д.Жигжиднямаагийн хэрэг шалгагдаж дууссан уу?

-Улаанбаатар төмөр замын дарга Д.Жигжиднямаатай холбоотой хэрэг мөрдөн шалгах ажиллагаа үргэлжилж байгаа. Дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх боломжгүй.

-Таван толгойн орд газрын хэрэг ямар шатандаа байна вэ. Эл хэрэгт Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржоос гэрчийн мэдүүлэг авсан нь үнэн үү?

Мөрдөн шалгах ажлаар тухайн орд газраас олборлосон нүүрсний хэмжээ тодорхойгүй болоод байна. Тодруулбал, Засгийн газрын томилсон ажлын хэсэг, мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас тогтоосон тоо хэмжээ зөрсөн тул, нарийн мэргэжлийн шинжээч томилохоор ажиллаж байна. Шинжээчийн дүгнэлт гарсны дараа хэргийг мөрдөн шалгах ажиллагаа цааш үргэлжилнэ. Энэ хэрэгт Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржоос гэрчийн мэдүүлэг авсан.

-Хөгжлийн банк болон бондтой холбоотой  хэргүүд анхан шатны шүүх дээр мөрдөн байцаах руу буцсан. Энэ нь АТГ ажлаа дутуу хийгээд байна уу аль эсвэл шүүхийн байгууллагаас эргүүлээд бойкотлоод  байна гэх хардлага байна? 

-Прокурорын байгууллагаас мөрдөн шалгах ажиллагаа  бүрэн гүйцэт  хийгдсэн байна гэж үзээд шүүхэд шилжүүлсэн. Шүүх бүрэн эрхийнхээ хүрээнд хэргүүдийг хянаж үзээд буцаасан. Хэрэг албан ёсоор АТГ-д ирээгүй байна. Шүүгчийн шийдвэр үндэслэлгүй байгаа тохиолдолд прокурорын байгууллагаас бүрэн эрхийнхээ дагуу эсэргүүцлээ бичээд хэргүүд хянагдаад явна.