БУЛГАН: Даншгийн хүчтэнүүдээс эхтэй дайчин вангийн бөхчүүд

ОРОН НУТГИЙН МЭДЭЭ | БУЛГАН
bulgan@montsame.gov.mn
2025-04-17 11:14:17

Булган, 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 17 /МОНЦАМЭ/. Булган аймгаас төрөн гарсан алдар цуутай бөхчүүдийн хөшөөг 2006 онд баатруудын Сансар цэцэрлэгт хүрээлэнд байгуулсан байна.


Даншгийн домогт босоо бөх Ш.Лувсанжамба, Ш.Намхай нар ах дүү аваргууд, Даян аварга С.Цэрэн, Үндэсний спортын ууган гавьяат мастер далай даян дархан аварга Бадамдоригийн Түвдэндорж нарын хөшөөгөөр цэцэрлэгт хүрээлэн өнгө засаж байна.


Ах дүү даншгийн аварга

Түшээт хан аймгийн Дайчин Чин вангийн хошуу буюу одоогийн Булган аймгийн Сайхан сумын уугуул Шагдарын Лувсанжамбаа, Намхай хэмээх ах, дүү хоёр бөх долоон хошуу даншиг болон арван засгийн наадмуудад олон жил гайхамшигтай сайхан барилдаж хоёул дархан аварга цол хүртэж монгол бөхийн түүхэнд мөнхөрсөн алдар цуутай ах дүү аваргууд юм.


Алдарт Ш.Намхай аваргын төрсөн ах аварга Ш. Лувсанжамбаа 1901 оны даншиг наадамд 11 давж түрүүлэхэд “Чин ачит үнэн бишрэлт дархан аварга“ цол олгожээ. Түүний төрсөн дүү Ш. Намхай 1896 оны даншигт 1032 бөх барилдахад 11-ийн даваанд Дугар аваргыг хаяж “Маш гайхамшигт далай даян аварга“ цол, 1897 оны даншигт 1032 бөх барилдахад 11-ийн даваанд мөн л Дугар аваргыг давж түрүүлэн “Саруул сайжрах, даяар үзэсгэлэнт дархан аварга“ цол хүртжээ.


Уран үйлчин даян аварга
Даян аварга Сэрээтэрийн Цэрэн Булган аймгийн Сайхан сум хуучнаар Түшээт хан аймаг, Дайчин вангийн хошуунд төрсөн. Улам нэмэх, бат хүчит, үнэн итгэлт, гарамгай хүчит, манлайн баясгалант, үнэн хүчит, өнөд баясгалант, олныг баясуулагч, үлэмж бадрах, далай дайчин, даян аварга цолтой. Улсын наадамд 1961 онд түрүүлж, 1971 онд үзүүрлэн, 1960, 1964-1968,1971-1974, 1976,1978 онд 11 удаа шөвгөрсөн байна. Мөн цагаан сарын барилдаанд 1971 онд түрүүлж байжээ. Монгол бөхийн шинжийг биедээ хадгалсан, их ойн наадмын одтой бөх. Чөлөөт бөхийн улсын шигшээ багийн анхны гишүүдийн нэг. Малгай, зодог шуудаг монгол дээл оёдог уран үйлчин байжээ.


Үндэсний спортын ууган гавьяат

Үндэсний спортын ууган гавьяат мастер далай даян дархан аварга Бадамдоригийн Түвдэндорж Булган аймгийн Хангал сум хуучнаар Түшээт хан аймгийн хүн. Улам нэмэх, үнэн дэлгэрэх, бат нягт, үнэн хүчит өрнөн дэлгэрэх, улс даяар дуурсах, шалгарсан бат хүчит, улам баясуулагч, харилтгүй хүчит, олныг баясуулагч түмнээс төгөлдөр, далай даян, дархан аварга цол чимэгтэй. Улсын наадамд 1939, 1941, 1945, 1946, 1952, 1953, 1954 онд 7 удаа түрүүлж 1944, 1951 онд үзүүрлэн, 1940, 1948, 1955-1959,1967 онд 8 удаа шөвгөрчээ. Монголын тамирчдаас "Спортын гавьяат мастер" цолыг анхлан хүртсэн болохоор ууган гавьяат тамирчин хэмээн алдаршсан бөгөөд гараа дэвээ сайхан, бие бялдар тэгш бөх ажээ. Суйлах, хөлд ороход нь дарах дархан мэхтэй ажээ.






Related news