Улаанбаатар
СЭЛЭНГЭ: Шагайн наадгай нь дэлхийн соёлын өв юм
ӨВ СОЁЛ
Сүхбаатар, 2025 оны долоодугаар сарын 20 /МОНЦАМЭ/. Монгол түмний тоглох дуртай үндэсний
наадгайн нэг бол малын шагайг ашиглаж хийсэн төрөл бүрийн наадгай юм.
Монголчууд шагайн наадгайг улам
өргөжүүлэн үндэсний спорт
болгон хөгжүүлж иржээ.
Тухайлбал
шагайн харвааг Монголын үндэсний их баяр наадмын нэгэн төрөл болгон 2001 оноос
эхлэн албан ёсоор бүртгэсэн байна.
Улмаар
шагайн харвааг монгол түмний эртнээс уламжлалтай соёлын өвөрмөц нэгэн төрөл
хэмээн үзсэн учраас 2014 онд ЮНЕСКО-гийн Хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн
төлөөллийн жагсаалтад бүртгэжээ.
Ингэснээр
уг тоглоом наадгай нь дэлхийн соёлын нэгэн өв болсон юм.
Монголчуудын
эртний тоглоом наадгайн нэг болсон энэхүү шагайн наадгай нь үндэсний наадмын
нэгэн төрөл төдийгүй үндэсний спорт, хүүхэд багачуудаа сурган хүмүүжүүлэх
нарийн арга хэрэгсэл болон хөгжсөөр иржээ.
Тухайлбал
шагайн харвааны сумыг анх малын болон зээрийн шилбэний яс болох шагайгаар хийж
байсан байна. Энэхүү сумаа
хашлага хэмээн нэрлэх модон суурь дээр байрлуулан есөн тохой буюу ойролцоогоор
4.72 метр зайд байрлах хасааг няслан онох журмаар тоглодог байна.
Түүнчлэн
шагайгаар маш олон төрлийн тоглоом тоглож болдог. Тодруулбал алаг мэлхий өрөх,
дөрвөн бэрх, морь уралдуулах, шагай таалцах, андгайлцах, 12 жил шагайн тоглоом,
9 шарга, бөгцөг няслах, шагай шүүрэх, дүрс бүтээх зэрэг юм.
Энэ
мэт шагайн наадгайгаар тоглох нь бага насны хүүхдэд 5 хошуу малаа хайрлах, эцэг
эх, ах дүүгээ хүндэтгэх, анд найзаа эрхэмлэх зэрэг олон үнэт чанарыг ойлгуулж
өгдөг юм.
Түүнчлэн
хүүхдийн хүмүүжил төлөвшил, бие бялдар, булчин эдийн хөгжилд ч нэн тустай
байдаг байна.
Ялангуяа бага насны хүүхдийн тоо тоолох, харааг хурцлах, гарын жижиг булчин зэргийг хөгжүүлэх нөлөөтэйгөөс гадна багаар ажиллах, хүлээцтэй болох, ангилан ялгах, ажиглаж мэдэх, авхаалж самбааг нэмэгдүүлэх хүмүүжлийн хамгийн шалгарсан арга хэрэгсэл болдог байна.
