Өнгөрсөн бямба гаригт Орхон аймагт “Элэгний вирусгүй Эрдэнэт хот” өдөрлөг боллоо. Өдөрлөгийн үеэр Улаанбаатар хотын “Интермэд” эмнэлгийн эмч, Анагаах ухааны доктор Б.Энхжаргал элэгний өвчлөлийн талаар “Уурхайчин” соёлын ордонд илтгэл тавьсан юм.  Илтгэлийн дараа түүнтэй цөөн хором ярилцлаа.

-Орхон аймаг “Элэгний вирусгүй жишиг аймаг” болох зорилт тавьсан. Үүний хүрээнд нэг жилийн турш “Элэгний вирусгүй Эрдэнэт хот” аян өрнүүлж эхэллээ.  Манай улс элэгний өвчлөлөөрөө дэлхийд дээгүүрт жагсаж байна.  Үүнийг бууруулах нь энэ аяны зорилго.  Тиймээс Монгол Улс дахь элэгний өвчлөлийн талаарх  тоон баримтаас дурдвал?

- Монгол Улс нь элэгний вирусын халдвар, тархалтаараа бусад улстай харьцуулахад өндөр үзүүлэлттэй байдаг. Нөгөө талаас вирусын шалтгаант хатуурал, өвчнөөрөө 100 мянган хүн ам тутам дахь тоогоороо дэлхийд тэргүүлж байна. Энэ бол харамсалтай тоо. Энэ асуудалд төрийн бус байгууллага онцгой анхаарч төрийн байгууллагатай хамтарч байна. Үүний нэг жишээ нь “Элэгний вирусгүй Монгол” аян улс орон даяар өрнөж байгаа. Сүүлийн үед  элэгний вирус, хатуурлын судалгаа эрчимтэй хийгдэж байна. Тухайлбал, Монгол Улсын хүн амын 10 хүртэл хувь нь элэгний В вирус, 12-15 хүртэлх хувь нь С вирусын халдвартай гэсэн тоон баримт байна. Хавдрын тоогоороо дэлхийн дунджаас 6 дахин өндөр үзүүлэлттэй байна. Өөрөөр хэлбэл, дэлхийд 100 мянган хүн ам тутам дахь хавдрын тоогоороо Монгол Улс дээгүүрт жагсаж байна. Энэ бол маш их харамсалтай тоон үзүүлэлт юм.

-Монгол Улсын анагаах ухааны салбар элэгний өвчлөлийг бууруулахад ямар бодлого баримталж байна вэ?

-Элэгний вирусын эцсийн хүндрэл нь элэгний хатуурал, хавдар юм. Энэ нь бүрэн эдгэх боломжгүй  тул төгс эмчилгээ нь элэг шилжүүлэн суулгах мэс засал юм. Энэ хагалгааг 1967 оноос хойш дэлхий даяараа хийж эхэлсэн. 2000-аад оноос бүр эрчимжсэн. Ялангуяа зүүн өмнөд Азийн улс орнуудад амьд донороос элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаа эрчимтэй хөгжиж байгаа. Манай улсад 2011 оноос “Элэг шилжүүлэн суулгах үндэсний баг” байгуулагдсан. Энэ багийн үйл ажиллагаа жил ирэх тусам эрчимжиж өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсын 30 гаруй иргэнд элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаа хийсэн. Мөн ийм боломж байгаа гэдгийг иргэдэд сайн ойлгуулсны үндсэн дээр 200 гаруй иргэн гадаад, дотоодод элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаа хийлгээд байна. Эдгээр хүмүүс эрүүл, саруул сайхан амьдарч байна. Гэхдээ бид эцсийн ийм шийдлийг сонгох бус иргэдийг В, С вирус илрүүлэх үзэл, оношилгоонд хамруулахыг зорьж байна. Энэ нь “Элэгний вирусгүй Эрдэнэт” аяны зорилго гэж бодож байна.

-Элэгний өвчлөлийг бууруулахын тулд олон нийт болон төр, эрүүл мэндийн салбар юуг анхаарах ёстой вэ?

-Элгийг гэмтээдэг гол зүйл бол архи. Өөрөөр хэлбэл, архины шалтгаантай элэгний өвчлөл манай улсад олон тохиолдож байна. Иймд нэгд, архины хэрэглээг зөв зохистой болгох, хоёрт, вирусын халдварыг багасгах. Хэдэн жилийн өмнө вирусын өвчлөлийн эсрэг эм ховор байсан бол өнөөдөр зөвхөн С вирусын эсрэг дөрвөн төрлийн эм байна. Гол нь иргэд өөрсдөө вирустай эсэхээ мэдэх шаардлагатай юм. Үүний хүрээнд урьдчилан сэргийлэх үзлэг, оношилгоонд заавал хамрагдаж байх шаардлагатай юм. Нөгөө талаас В, С вирусын тархалтыг зогсоох хэрэгтэй. Иргэд аль болох халдвар авахгүй байхад анхаарах нь чухал. Үүний тулд цус, цусан бүтээгдэхүүн хэрэглэхэд анхаарах, шивээс хийлгэхгүй байх, бэлгийн замаар халдварладаг тул хамгаалалтгүйгээр бэлгийн хавьталд орохгүй байх хэрэгтэйг хүн бүр мэддэг байх нь чухал. Үүнийг таниулж, ойлгуулахын тулд Орхон аймагт “Элэгний вирусгүй Эрдэнэт хот” аян өрнөж байна. Уг аянд албан байгууллага, аж ахуйн нэгж болон иргэд өөрсдөө идэвхтэй оролцох хэрэгтэй юм.

                                                                                                                   Б.Оюун-Эрдэнэ

.