Улаанбаатар /МОНЦАМЭ/. “Эрдэнэс-Таван толгой” компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурал өнөөдөр болж байна. Хурлын талаар тус компанийн Гүйцэтгэх захирлын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Б.Ганхуяг, Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газар (ЗГХЭГ)-ын дэд дарга У.Бямбасүрэн нар мэдээлэл хийлээ.

Байгуулагдсан цагаасаа тогтмол алдагдалтай ажиллаж ирсэн “Эрдэнэс-Таван толгой” компани 2017 онд 1.1 их наяд төгрөгийн борлуулалт хийж 461.1 тэрбум төгрөгийн цэвэр ашигтай ажиллажээ. Мөн онд иргэдийн эзэмшлийн 1072 хувьцааг амилуулах чиглэлд ихээхэн анхаарлаа хандуулсан гэдгийг тэрбээр мэдээллийнхээ эхэнд онцлов.

Мөн "Өнөөдрийн хуралд нийт 100 орчим хувьцаа эзэмшигч оролцож байна. Энэ хурлаар компанийн дүрмийг шинэчилж, төр болон иргэдийн хувьцаанд ногдол ашиг олгох эхний алхамыг хийх юм. Манай компани өнгөрсөн онд 1072 хувьцааг амилуулах хүрээнд 2.5 сая иргэнийг хувьцаа эзэмшигчээр, 11.2 их наяд төгрөгийн биет бус хөрөнгийг бүртгэж авсан. Ингэснээр манай компанийн үнэ 5 тэрбум ам.долларт хүрч байна. Түүнчлэн 8.5 сая тонн нүүрс экспортод гаргалаа. Харин энэ онд бизнесийн томоохон шийдвэр гаргах, түүнийгээ баталгаажуулах чиглэлд ажиллах болно.

Тухайлбал, Ордын нөөцийн үнэлгээг баталгаажуулж, компанийн үнэ цэнийг нэмэгдүүлнэ. Хоёрдугаарт, компанийн одоогийн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг шинэ түвшинд гаргах, дэвшилтэт технологи нэвтрүүлж, парк шинэчлэл хийх юм. Дэд бүтцийн төслүүдийг эхлүүлж, зах зээлд шинэ бүтээгдэхүүн нийлүүлэх, нүүрсээ баяжуулах чиглэлд ажиллана. Манайх одоогоор нүүрс угаах үйлдвэргүй. Тиймээс дотоод, гадаадын компаниудтай хамтран ажиллана. Энэ бүхнийг хэрэгжүүлснээр компани зах зээлийн үнэд нэрвэгддэг бус үнийг тогтоодог болно. Тухайлбал, ирэх сарын 10-нд БНХАУ-ын “Чалко” компанитай хэлэлцээ хийж, одоо үнэ тогтоож буй 4 индексийг 5 болгон нэмэх юм. Мөн урт хугацаанд компанийн бүтээгдэхүүн худалдан авах хэрэглэгчидтэй хамтран ажиллана” гэлээ.

Хувьцаа эзэмшигчдийн хувь хамгийн их сонирхдог асуудал бол иргэдийн гарт байгаа 1072 хувьцаанд ногдол ашиг тараах явдал. Компанийн зүгээс энэ оны 9 дүгээр сард Монголын Хөрөнгийн биржид хувьцаагаа гаргахаар төлөвлөсөн. Одоогоор Монголын хөрөнгийн биржид хувьцаа гаргахад тавих шаардлагыг 85 хувьтай хангасан бөгөөд цаашдаа олон улсын хөрөнгийн биржид гаргах чиглэлд ажиллахаар төлөвлөж байгаа аж. Ингэснээр 2019 онд иргэдэд ногдол ашиг олгох боломж бүрдэнэ гэдгийг мэдээллийнхээ төгсгөлд дурьдлаа.

Мөн үеэр “Эрдэнэс-Таван толгой” компанийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга, ЗГХЭГ-ын дэд дарга У.Бямбасүрэн, “Бүх юмыг хамгийн тодорхой илэрхийлдэг зүйл бол тоон үзүүлэлт. Манай компани өнгөрсөн оноос ашигтай ажиллаж эхэлсэн тул бизнесийн төлөвлөгөөнд туссан Нүүрс баяжуулах үйлдвэр, цахилгаан станц барих зэрэг ажлуудыг хэрэгжүүлэх чиглэлд  идэвхтэй ажиллах болно. Нүүрс экспортод тулгамдсан нэг асуудал бол Гашуун сухайтад үүссэн дараалал. Засгийн газар энэ асуудлыг шийдвэрлэх чиглэлд олон арга хэмжээ авч байгаа. Тухайлбал, 14 хоногийн өмнө Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Гашуун сухайтад ажилласан. Мөн өнгөрсөн долоо хоногт Засгийн газраас 2500 автомашины зогсоолтой амралтын газар, зогсоол байгуулах шийдвэр гаргалаа. Манай компанийн ТУЗ-ын дараагийн хурлаараа тээвэрчдийн орчин нөхцлийг сайжруулах чиглэлд тодорхой шийдвэр гаргахаар судалгаа явуулж байгаа” гэлээ.

Мэдээллийн дараа сэтгүүлчид сонирхсон асуултадаа хариулт авав.

-Баяжуулах үйлдвэрийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгнө үү?

-Өнөөдрийг хүртэл бид түүхий нүүрс борлуулж ирсэн. Бүтээгдэхүүнээ гурван төрлөөр баяжуулахаар ажиллаж байна. “Энержи Ресурс” болон дотоодын хоёр томоохон баяжуулах үйлдвэр бий. Эдгээр компаниудтай хамтран нүүрсээ баяжуулах судалгаа хийж байгаа. Одоогоор санхүүгийн тооцооллоо нэгтгэх ажлыг өрнүүлж байна. Түүнчлэн БНХАУ-ын 31 баяжуулах үйлдвэрийн жагсаалтыг гаргаж, нэг тонн нүүрсийг баяжуулах үнийн саналыг нь хүлээн авсан. Компаниудын зүгээс нэг тонн нүүрсийг 2-5 ам.доллараар баяжуулна гэсэн санал ирсэн. Дотоодын хоёр аж ахуйн нэгжтэй нүүрс баяжуулах чиглэлд хамтрн ажиллахаар төлөвлөсөн. Нүүрс баяжуулахад их хэмжээний ус ордог. Монгол Улсын говийн бүс усны хомсдолтой, ялангуяа Өмнөговь аймаг. Тиймээс бид хоёр дахь хувилбарт нэлээд анхаарал хандуулж байна.

-2017 онд олсон ашгаа иргэдийн 1072 хувьцааг амилуулахад зарцуулах уу?

-Бид 461 тэрбум төгрөгийн ашигтай ажиллаж, “Чалко” компанийн өр, Хөгжлийн банкнаас авсан 200 сая ам.долларыг бүрэн төлсөн. Энэ бүх өрөнд өгсөн мөнгөө хасахаар 46.8 тэрбум төгрөг үлдэж байгаа юм. Үүнийг ногдол ашиг хэлбэрээр олгох боломж байсан. Энэ асуудлыг одоо хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар хэлэлцэж байна. Гэхдээ олсон бага ашгаа бусдад хувааж өгөх нь бизнест халгаатай. Ногдол ашгаар хуваахад 46.8 тэрбум төгрөгийн 65 хувийг “Эрдэнэс Монгол” компанид олгоно. Мөн УИХ-ын 39 дүгээр тогтоолын дагуу олон улсын зах зээл дээр 20 хувийг нь гаргах ёстой. Үлдсэн хувьцааны 14.5 хувь нь иргэд, 0.5 хувийг аж ахуйн нэгжүүд эзэмшдэг. Ингээд тооцохоор 1072 хувьцаа эзэмшиж буй нэг хүний гарт дунджаар 3000 төгрөг л очих юм. Энэ бол иргэдийн амьдралд нөлөөлөхгүй. Тиймээс энэ мөнгөөр бусад төсөлд хөрөнгө оруулж, үр ашгаа нэмэгдүүлэн 2019 онд илүү их ногдол ашиг хүртээх нь  чухал. Үүнийг ч хуралд оролцож буй хувьцаа эзэмшигчид дэмжиж байгаа.

-Иргэд 1072 хувьцааны үр ашиг, түүнийг хэрхэн захиран зарцуулах талаар ойлголтгүй байна. Тиймээс иргэдэд мэдлэг, мэдээлэл олгох чиглэлд хэрхэн ажиллаж байна вэ?

-Хувьцааны талаар иргэдийн мэдээлэл, боловсрол бага байна. Тиймээс иргэдэд хувьцааны талаар боловсрол олгох “Мэдээллийн төв”-ийг Улаанбаатар, Өмнөговь аймагт байгуулахаар төлөвлөсөн. Энэ төвөөр дамжуулан Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хөрөнгийн биржтэй хамтран иргэдэд зориулсан сургалт явуулна. Иргэдэд зориулж 2019, 2020 онд “Эрдэнэс-Таван толгой” компани хэдэн төгрөгийн ашигтай ажиллах тухай төсөөллийг танилцуулна.

-Монгол Улсын хүн амын тоо 3 саяыг давсан. “Эрдэнэс-Таван толгой” компани 1072 хувьцаа эзэмшигч 2.5 сая байна гэдгийг хэрхэн тогтоосон бэ?

-УИХ-ын 39 дүгээр тогтоолоор “Эрдэнэс-Таван толгой” компанийн 1072 хувьцаа болон төрийн мэдлийн хувьцааны харилцааг зохицуулж байгаа. Ингэхдээ 2012 оны 4 дүгээр сарын 11-нээс өмнө төрсөн иргэнд 1072 ширхэг хувьцаа эзэмшүүлэх юм. Нөгөөтэйгүүр өнгөрсөн хугацаанд оюутнууд 1072 хувьцааг сургалтын төлбөртөө шилжүүлсэн, зарим иргэд хэсэгчилж зарсан зэрэг санхүүгийн харилцаанд орсон. Ингээд 2.5 сая иргэн үлдэж байгаа юм. Үүнээс 600 мянган иргэн л хувьцааны дансаа нээлгэсэн. Үлдсэн иргэд дансаа нээлгэх хэрэгтэй.

-Шинээр төрсөн хүүхдүүдэд олгохгүй юу?

-Үүнийг Засгийн газар шийднэ.

-Жижиг буюу 1072 хувьцаа эзэмшигчдийн эрхийг хамгаалах чиглэлд ямар ажил хийж байна вэ?

-Өнөөдрийн хуралдаанаар компанийн дүрмийг шинэчилнэ. Энэ хүрээнд жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн эрх, үүргийн асуудлыг нарийн тусгасан. Мөн дүрмийг төслийг боловсруулахдаа “Эрдэнэс Монгол” компани, Санхүүгийн зохицуулах хороо болон эрдэмтэн судлаачдын саналыг тусгасан. Батлагдсан тохиолдолд дэлгэрэнгүй харах боломжтой

Ч.Ариунболд
Гэрэл зургийг Т.Чимгээ