Улаанбаатар, 2025 оны арваннэгдүгээр сарын 29 /МОНЦАМЭ/. Засгийн газраас 2025 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн “Тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийн хэлэлцэх эсэхийг УИХ-ын чуулганы өчигдрийн хуралдаанаар хэлэлцэв.

Төслийн талаар ХХААХҮ-ийн сайд М.Бадамсүрэн танилцуулахдаа манай улсын мал аж ахуй, газар тариалан, хүнсний салбар нь уур амьсгалын өөрчлөлт, олон улсын харилцаанаас үүдсэн үр дагавар, эдийн засгийн таагүй нөлөөнд мэдрэг байгаа. Цаашид ч үүсэж болзошгүй нөхцөл байдлыг харгалзан, цаг үеийн шинжтэй арга хэмжээг авахаар гаалийн албан татвартай холбоотой хууль тогтоомжийг өргөн мэдүүлсээр ирснийг онцолж байлаа. УИХ-ын 2024 оны 4 дүгээр сарын чуулганаар мал аж ахуйн салбарыг эрсдэлээс хамгаалах, гол нэрийн бүтээгдэхүүний хангамж, нийлүүлэлтийн тогтвортой байдлыг хангах, нөөцийг нэмэх, нийлүүлэлтийг таслахгүй байх зорилгоор импортлох мал, амьтны тэжээл, тэжээлийн нэмэлт, улаанбуудайн гурилыг Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийг хэлэлцэн баталсныг УИХ-ын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлжээ. 

Ингэснээр гурилын нийлүүлэлт нэмэгдэж, үнэ тогтворжсон эерэг үр дүн гарсан ч энэ нь улаанбуудайн гурил үйлдвэрлэлд нөлөөлөөд зогсохгүй, хөдөө аж ахуй, газар тариалангийн үйлдвэрлэлд сөргөөр нөлөөлж, үйлдвэрлэлийн тасалдал үүсгэх нөхцөл бүрдсэнийг сайд онцлоод, УИХ-ын өнгөрсөн 6 дугаар сарын 25-ны чуулганаар дээрх арга хэмжээг зогсоож, Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслийг хэлэлцэн баталсан хэмээлээ.

Энэ оны цаг уурын байдлаас шалтгаалан баруун бүсэд хур тунадас бага, гантай байснаас хадлан, өвс тэжээлийн гарц муу, улаанбуудайн тариалалт, ургац хураалт өмнөх жилүүдийнхээс харьцангуй бага байх зэрэг тариалангийн үйлдвэрлэлийн нөхцөл байдалд тулгуурлан улаанбуудайн гурил, мал амьтны тэжээл, нэмэлтийн хангамж, нийлүүлэлт тухайн бүс нутагт доголдож болзошгүй. Иймээс УИХ-ын 64 гишүүнээс Баян-Өлгий аймгийн Цагаан нуур, Ховд аймгийн Ярант, Увс аймгийн Боршоо, Завхан аймгийн Арцсуурь, Говь-Алтай аймгийн Бургастай боомтоор улаанбуудайн гурил, малын тэжээл, тэжээлийн нэмэлтийг импортлох боломжоор хангаж, гаалийн албан татвараас чөлөөлж, иргэдэд дэмжлэг болгохыг хүссэн санал хүсэлт ирүүлээд байна. Хөдөө аж ахуйн салбарт үүссэн нөхцөл байдлыг харгалзан, алс бүсийн хүн амын гол нэрийн хүнсний бүтээгдэхүүн улаан буудайн гурилын хангамж, нөөц тасалдахгүй байх, байгаль цаг уурын нөхцөл байдлаас шалтгаалсан малын тэжээлийн хомсдож болзошгүйг давахад тухай бүр Засгийн газар шийдвэр гаргах шаардлагатай тул тогтоолын төслийг боловсруулсан гэж байв.

Хууль санаачлагч цаг үеийн хүндрэлтэй нөхцөл байдлыг даван туулах, хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүн болон мал, амьтны тэжээлийн хангамж, нийлүүлэлтийг тасалдуулахгүй байх, мал аж ахуйн салбарыг эрсдэлээс хамгаалахаар улаанбуудайн гурил, малын тэжээл, тэжээлийн нэмэлт бүтээгдэхүүний гаалийн албан татварын хувь хэмжээг тогтоох шаардлагын үүднээс "Импортын барааны гаалийн албан татварын хувь, хэмжээ батлах тухай" УИХ-ын 1999 оны 27 дугаар тогтоолд нэмэлт оруулах тухай" УИХ-ын тогтоолын төслийг боловсруулсныг УИХ-ын гишүүн Б.Заяабал дурдаад, Байнгын хороодын хамтарсан хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх “Тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжиж, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх нь зүйтэй гэж үзсэн гэж байлаа.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асууж, үг хэлсэн. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж, уг асуудлыг Засгийн газар дэмжсэнээс хойш багагүй хугацааны дараа УИХ-д мэдүүлснийг анхааруулав. Зарим залуу гишүүд хууль тогтоолыг хэлэлцэн батлах хүртлэх үйл явц, хугацааг тооцолгүй мэдээлснээс бизнес эрхлэгчид хохирох явдал гарсан тул асуудлаа иргэдэд сайн ойлгуулж байхыг хүсэв.

Мөн УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт төрийн бодлого тодорхой, тогтвортой байхад гишүүд анхаарах нь зүйтэй гээд өмнө нь баруун бүсийн боомтоор гурил, малын тэжээл татваргүй оруулж байсныг байсхийгээд өөрчилдөг болсныг сануулав. Тэрбээр алс бүс нутагт ажиллаж, амьдарч байгаа иргэд төвийн бүсийнхэнтэй орлого, зарлага нь адилхан байх бодлого явуулахад анхаарах шаардлагатай гэж байлаа.

Харин УИХ-ын гишүүн Х.Жангабыл баруун аймгуудын хил залгаа боомтоор импортлох улаанбуудайн гурил, малын тэжээлийг гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх санал тавьснаас хойш хоёр сарын хугацаа өнгөрсөн ч шийдвэр гараагүй байгааг хөндөж, баруун аймгуудын хил залгаа боомтоор улаанбуудайн гурилын импортын мэдэгдэл, 25 мянган тонн гурил импортлох квот олгох эсэхийг лавлав.

ХХААХҮ-ийн сайд М.Бадамсүрэн импортын мэдэгдлийн тухайд энэ тогтоолын төслийг хэлэлцэн баталвал асуудлыг шуурхай шийдэх боломжтойг тодотгов.

Ингээд “Тогтоолд нэмэлт оруулах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг үзэл баримтлалын хүрээнд хэлэлцэхийг дэмжих эсэх санал хураахад, гишүүдийн 53.7 хувь нь дэмжив. Иймд төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Төсвийн болон БОХХААБХ-нд шилжүүллээ.